Recente gebeurtenissen hebben de Nederlandse samenleving met de neus op de feiten gedrukt: een leidingbreuk kan immense gevolgen hebben. Dat bleek in september wel toen meer dan 100 patiënten van het VU Medisch Centrum in Amsterdam geëvacueerd moesten worden na een lek in de waterleiding. De schade bedroeg toen zo’n 50 miljoen. Ook een woonwijk in Apeldoorn moest het enkele dagen zonder gas en water stellen, waarbij de schade opnieuw in de miljoenen liep.
Echt verbazingwekkend zijn deze breuken overigens niet. Het gas- en waterdistributienetwerk werd grotendeels aangelegd in de jaren zestig en heeft de verwachte levensduur inmiddels overschreden. Het is echter de vraag of volledige vernieuwing al nodig is, of dat de leidingen nog even meekunnen.
Rampen voorkomen
Met de speciale meetmethode voor de vervanging van het gas- en waternetwerk, waarop Emile Drenth vrijdag 11 december aan de UT hoopt te promoveren, kan worden voorspeld hoe lang een buis nog meegaat. Hierdoor kunnen netwerkbeheerders op het juiste moment ingrijpen en alleen die delen vervangen, die versleten zijn. Hierdoor kunnen kosten worden bespaard en rampen worden voorkomen.
De methode van Drenth richt zich op het vaststellen van de microhardheid van de ongeplastificeerde polyvinylchloride, waaruit de buizen grotendeels bestaan. ‘Die microhardheid kan worden bepaald met kleine prikjes die niet schadelijk zijn voor de buizen’, aldus Drenth.
Destructieve manier
Dit laatste staat in groot contrast tot de methode die momenteel door netwerkbeheerders wordt toegepast om de conditie van gas- en waterbuizen te onderzoeken. Volgens de UT-promovendus gebeurt dit op een ‘destructieve’ manier. ‘Ze leggen een buis bloot, zagen een stuk eraf en plaatsen kappen op de twee uiteinden. Vervolgens wordt zo’n buis extreem belast. Dit is duidelijk een vorm van destructief testen. Wat we de laatste jaren dan ook zien is dat het flink mis kan gaan.’
Om de door Drenth ontwikkelde methode toe te passen is een inspectierobot nodig, zoals die werd ontwikkeld en gebouwd door Edwin Dertien. Deze UT-robotwetenschapper is zeer ingenomen met de toepassing van nieuwe meetmethode. ‘Onze inspectierobot richtte zich in eerste instantie vooral op visuele inspectie in de gasleidingen, maar dit kan een volgende stap zijn in het daadwerkelijk verzamelen van informatie over het gasnetwerk’, aldus Dertien.
Voor het onderzoek van Drenth, dat werd uitgevoerd binnen de vakgroep Productietechnologie (faculteit CTW) en waarvan de resultaten zijn vastgelegd in het proefschrift ‘Towards condition based asset management of uPVC pipes’, bestaat inmiddels grote belangstelling bij de Nederlandse netwerkbeheerders.
