‘Slacktivisme begon met het dragen van badges en het plakken van bumperstickers op auto’s’, leidt Van den Broek het onderwerp in. ‘Het is een manier om laagdrempelig te laten zien dat je iets belangrijk vindt.’
Muisklik
‘Sinds de komst van het internet heeft het een vlucht genomen’, vervolgt Van den Broek. ‘Je kunt in principe meedoen met een muisklik. Het gaat niet om de moeite die je ervoor doet, maar om de zichtbaarheid. Dat is ook de kracht van het internet: je kunt acties bundelen – soms miljoenen tegelijk – om op enorme schaal druk uit te oefenen op bedrijven, organisaties of overheden.’
Van den Broek deed zijn onderzoek bij vakgroep NIKOS (faculteit BMS) naar de impact van slacktivisme, specifiek voor bedrijven. Hij volgde een online campagne van een non-gouvernementele organisatie (ngo) die als doel had Nederlandse banken te overtuigen om mensenrechten te respecteren bij landinvesteringen - ‘landjepik’ – in derdewereldlanden. Daar zijn volgens Van den Broek de eigenaarsrechten niet altijd even goed vastgelegd.
Negatieve invloed
‘Er is kritiek op het effect van slacktivisme’, stelt Van Den Broek. ‘Onder andere van Malcolm Gladwell in The New Yorker, die stelt dat het niet zorgt voor sociale druk. Zulke kritiek weerleg ik in mijn onderzoek.’
Uit Van den Broeks proefschrift, ‘When Slacktivism Matters’, blijkt namelijk dat de waardering van een bedrijf negatief beïnvloed kan worden. ‘Ik heb een kortstondig negatief effect gevonden op de beurskoers en het imago van bedrijven en de aankoopbereidheid van consumenten.’
Knauw
Van den Broek volgde ongeveer een half jaar de campagne van de ngo, waarin Nederlandse consumentenbanken steeds meer onder druk werden gezet. Eerst achter de schermen via lobby’s, na een aantal maanden via sociale media.
‘Op korte termijn krijgt het imago van een bedrijf een knauw’, zegt Van den Broek. ‘Door protesten te negeren verergert dit effect voor bedrijven.’ Hij vervolgt: ‘Bedrijven kunnen de aankoopbereidheid wel verbeteren. De beste reactie is om snel in discussie te gaan met de actievoerders.’ Een daling van de beurskoers vindt Van den Broek een interessant gegeven: ‘Blijkbaar geeft het online proces al snel informatie aan investeerders.’
Symposium
Aansluitend op Van den Broeks promotie vond een tweedaags symposium plaats. Donderdag over online protesteren, vrijdag over online advocacy (het online inzetten voor een goed doel). Discussies gingen onder andere over hoe Volkswagen de crisis rondom de sjoemelsoftware heeft aangepakt, zegt Van den Broek. ‘Dat hebben ze toch snel en slim gedaan. Door snel hun excuses te hebben aangeboden, lijken ze toch de angel eruit te hebben gehaald.’
