‘De kernwaarden kleinschalig en laagdrempelig zijn ook academisch erfgoed’
Het bezoek van SAE op de campus kwam via een persoonlijke relatie tot stand. Palstra kent de voorzitter en voormalig rector in Delft, Jacob Fokkema. ‘Dan sla je een uitnodiging natuurlijk niet af.’ Het gesprek begon voor Palstra goed. ‘Fokkema vertelde dat hij in de trein een Afghaanse UT-student sprak, die vertelde hoe fantastisch het studeren aan de UT is. Hij identificeerde zich namelijk met onze kernwaarden: laagdrempelig en kleinschalig. En dat is, zo benadrukte Fokkema, ook academisch erfgoed. Die waarden zijn geworteld op de campus en zijn bepalend geweest voor wat we nu zijn.’
Nalatenschap hoogleraren
Tijdens het gesprek kwam een langlopend project van SAE ter sprake: de nalatenschap van hoogleraren. ‘Vanuit die nalatenschap kun je de geschiedenis, maar vooral ook de onderzoeksgebieden van de universiteit reconstrueren’, zegt Palstra. ‘Dat zegt veel over het universiteitsprofiel, wie we nu zijn en waar we naartoe willen. Daar zie ik zeker mogelijkheden. Denk ook aan de vrouwelijke UT-hoogleraren en hun verhalen. Het lijkt me mooi om die toegankelijk te maken, zodat de buitenwereld ziet dat we aandacht voor het thema hebben.’
Het conserveren van het verleden ziet Palstra niet zo zitten, maar de mogelijkheid om de historie van de campus te laten zien, is wellicht wel een idee. ‘Andere universiteiten organiseren exposities, soms samen met musea. Daarmee zet je de deur als universiteit open naar de samenleving en vooral naar de regio.’
Blik op de toekomst
Of het tot een lidmaatschap komt, is de vraag. De redenering om niet lid te worden van SAE kan Palstra wel volgen. ‘Je moet je afvragen wat wij hebben bij te dragen’, zegt hij. ‘Lid worden om puur en alleen het verleden te conserveren, dat zie ik niet zo zitten. Daarbij vind ik dat je bij een lidmaatschap ook de verplichting aan jezelf oplegt om actief met het erfgoed bezig te zijn.’
netwerk voor erfgoedbeheerders
Op de website van SAE prijken alle Nederlandse universiteiten, behalve de Erasmus Universiteit (Rotterdam) en de UT. In Enschede waren de geesten lang niet rijp voor een lidmaatschap. SAE is een netwerk voor erfgoedbeheerders bij de universiteiten. De stichting werkt subsidies voor gemeenschappelijke initiatieven en behartigt de belangen van het academisch erfgoed in het bestuurlijke circuit.
De beslissing wil Palstra niet eigenstandig maken. ‘Om de contributie hoef je het niet te laten, dat is zo’n tien mille per jaar. Maar als we dit doen, dan moet het breedgedragen zijn. Je kunt ook denken aan een samenwerking met partijen buiten de UT, zoals culturele organisaties. En er moet toewijding zijn. Lidmaatschap is meer dan een tekstje schrijven voor de nieuwsbrief van SAE, het vergt veel energie. Wat mij betreft moet het niet alleen om de reflectie gaan, maar juist met de blik op de toekomst. Daarom leg ik de vraag om hierover na te denken bij de dienst LISA, die met hun expertise over het culturele erfgoed van de UT daar vast suggesties voor kan doen.’
Meer dan artefacten
Academisch erfgoed heeft de UT zeker, zegt hoofd afdeling archief bij LISA, Jinne Stienstra. ‘Het is veel breder dan veel mensen denken en meer dan alleen artefacten uit het verleden. Denk aan de typische architectuur op de campus, het landschap en de waterhuishouding. Maar ook alle start-ups op het terrein en biografisch materiaal. SAE is een interessante club, omdat ze ondersteuning bieden bij projecten en daarvoor subsidie aanvragen.’
