De Shanghai Ranking, voluit de Academic Ranking of World Universities genoemd, is de oudste en een van de bekendste wereldranglijsten van universiteiten. De makers van de ranking kijken onder meer naar het aantal publicaties in de gerenommeerde tijdschriften Science en Nature, het aantal wetenschappers en alumni dat Nobelprijzen of Fieldsmedailles wint en de top 1 procent wereldwijd best geciteerde onderzoekers.
Reactie UT
UT-woordvoerder Bertyl Lankhaar noemt die criteria als nadelig voor de UT. ‘Prestaties in de breedte worden nauwelijks meegenomen en er wordt amper gecorrigeerd voor omvang van de universiteit. Als er wel wordt gecorrigeerd, zijn de verschillen tussen de TU’s veel kleiner en doen we haast niet voor elkaar onder.’ Met die verschillen doelt Lankhaar op de posities van Delft (tussen plek 151 en 200) en Eindhoven (tussen 301 en 400).
‘Dat is voor ons een van de redenen om niet te veel in onze beleidsbepalingen van deze ranking uit te gaan’, vervolgt de woordvoerder. ‘Daarnaast zetten we als UT juist steeds meer in op maatschappelijke impact en niet expliciet alleen op citatiescores, zoals veel andere universiteiten ook doen. Je ziet nu dat dit soort rankings onvoldoende mee-ontwikkelen met de ontwikkelingen waar universiteiten en de wetenschap zich in bevinden.’
'Jammer’
‘Niettemin zijn we qua positie wel fors gedaald en dat is jammer’, zegt Lankhaar. ‘Dit heeft vooral te maken met de bewegingen van individuele wetenschappers, waardoor onze highly cited score tot 0 is gereduceerd.’
Vorig jaar was die score nog 15,4, hetzelfde als de universiteiten van Delft, Nijmegen en Maastricht. De Shanghai Ranking maakt de zogeheten highly cited score op uit een lijst van de circa 3500 wereldwijd best geciteerde onderzoekers en hun aantal publicaties dat behoort tot de top 1 procent meest geciteerde artikelen in de jaren 2005 tot 2015. Lankhaar: ‘Dat de bewegingen van slechts een enkeling zo’n effect heeft op een ranking, maakt dat wij hier niet puur ons beleid op afstemmen. Uiteraard zullen we de citatiescores wel blijven meten en waarderen.’
Amerikaanse dominantie
De UT staat niet alleen in haar kritiek op de ranglijst. Zo is er de prikkel die wetenschappers door de ranking krijgen om hun bevindingen over meerdere artikelen te spreiden en onderwijs dat niet of nauwelijks als criterium meegenomen wordt. Tel daarbij op dat Franse academici vinden dat de criteria van de ranking, gecombineerd met de dominantie van de Engelse taal en het beschikbare onderzoeksgeld in Amerika, vooral in het voordeel zijn van de Angelsaksische universiteiten.
Zo bestaat de top 20 van de lijst bijna volledig uit Amerikaanse universiteiten, met Harvard aan kop. De Britse universiteiten Cambridge (plek 3), Oxford (plek 7) en University College London (plek 17) en de Zwitserse universiteit ETH Zürich (plek 19) doorbreken de totale Amerikaanse hegemonie binnen de top van de ranglijst. De Universiteit Utrecht is de hoogst genoteerde Nederlandse universiteit met een 51e plek. De UT deelt landelijk gezien de laatste plek met de Universiteit Tilburg.
Devies rector: talenten opleiden
Rector Thom Palstra ziet vooral in het opleiden van talenten kansen om de UT weer te laten stijgen op de ranking. ‘Talentbeleid in brede zin is al langer een van mijn belangrijke aandachtspunten. Naast het opleiden van talent behoort daartoe ook het spotten en aantrekken van talent. De Shanghai Ranking hecht ook hier waarde aan in hun methodiek als het gaat om prijzen onder wetenschappers, maar ook onder alumni. Daar zetten we wel bewuster op in. Ik verwacht dat dit de komende jaren impact zal hebben. Consistente aandacht voor breed gedefinieerd talentbeleid is essentieel voor onze reputatie.’
