Goed gemutst, met een biertje in de hand, zitten zo’n tachtig toekomstige medezeggenschapsleden te luisteren naar de spreker voorin de zaal. ‘Sommige bestuurders stellen het belang van de instelling boven dat van studenten en docenten’, zegt ze. ‘Laat je niet overbluffen met vage tabellen en halve informatie. Zorg dat je weet waar je het over hebt’.
Trainigsweekend
Aan het woord is niemand minder dan minister Van Engelshoven van Onderwijs. Ontspannen zit ze op een plastic stoeltje. Ze is deze vrijdagavond afgereisd naar Nunspeet om in gesprek te gaan met toekomstige medezeggenschappers van uit het hele land.
Die zitten op de Veluwe voor een inwerkweekend – een crash course in ‘meepraten’ en ‘je mening geven’, georganiseerd door het Landelijke Overleg Fracties (LOF) en het Student Overleg Medezeggenschap (SOM), twee zusterorganisaties van de Landelijke Studentenvakbond die zich inzetten voor de medezeggenschap aan universiteiten en hogescholen.
Luis in de pels
In twee dagen tijd worden de toekomstige raadsleden voorbereid op hun functie als luis in de pels van de bestuurders: ze leren jaarverslagen uit te pluizen en de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) te doorgronden, maar kunnen ook trainingen volgen in ‘persoonlijke ontwikkeling’ of ‘onderhandelen’. Ieder medezeggenschapslid is welkom – van opleidingscommissie tot raden. De veertig euro kosten kunnen worden gedeclareerd bij de instelling.
Geen overbodige luxe, zo’n trainingsweekend. De studenten moeten straks stevig in hun schoenen staan, willen ze weerwoord kunnen bieden aan geharnaste bestuurders. SOM-bestuurder Martin Memelink volgde het trainingsweekend vorig jaar zelf. ‘Een eyeopener’, herinnert hij zich. ‘Als je net komt kijken weet je niet wat je rechten en plichten zijn, en is het gevaar groot dat je niet durft op te komen voor wat je zelf belangrijk vindt. Hier leer je de basics en krijg je energie van mensen die het al langer doen.’
Andere middelen
Minister Van Engelshoven juicht dat toe: een goed geïnformeerde, daadkrachtige medezeggenschap is een belangrijke pijler in haar beleid. Zeker nu de medezeggenschap gaat meebeslissen over de leenstelselmiljoen, het geld, dat is vrijgekomen door het afschaffen van de basisbeurs, moeten de raadsleden genoeg tijd en ruimte hebben voor hun functie.
‘Als je net komt kijken, is het gevaar groot dat je niet durft op te komen voor wat je zelf belangrijk vindt’
Mede daarom geldt er sinds kort een urenminimum voor medezeggenschappers: afhankelijk van de grootte van de instelling krijgen studentleden minstens vier tot acht uur per week gefaciliteerd. ‘De VSNU en de Vereniging Hogescholen waren niet op slag enthousiast’, verklapt ze aan de studenten. ‘Ik ga ervan uit dat de instellingen hun afspraken nakomen, maar als dit problemen blijft opleveren, en jullie bijvoorbeeld niet worden vrijgeroosterd voor vergaderingen, trek dan aan de bel. Ik heb ook nog andere middelen en kan desnoods een tandje bijzetten’, aldus Van Engelshoven. ‘Het heeft niet mijn voorkeur, maar als er signalen komen, neem ik die zeker serieus.’
Rood vierkantje
Trainer en oud-LSVb-bestuurder Laurens Nuijten had wel graag gehoord wat die middelen dan zijn, zegt hij na afloop. ‘Iedereen vindt het veel te leuk dat ze er überhaupt is’, zegt Nuijten. ‘En dat ís ook leuk.’ Ja, hij heeft wel vertrouwen in de nieuwe minister. ‘Ik denk dat ze werkelijk bereid is om iets te doen, als dat nodig is.’
De bewindsvrouw in kwestie staat ondertussen met een biertje in de hand tussen de studenten in de schuur, waar ze alsnog wat pittige vragen krijgt. Wanneer die bezuiniging van 186 miljoen euro op het onderwijs nu eindelijk eens van tafel gaat, wil een Utrechtse student weten. Het rode vierkantje op zijn shirt verraadt zijn steun aan WOinActie, de protestbeweging die de minister een ultimatum heeft gesteld. Grote kans dus dat hij binnenkort de straat op gaat. Voor nu neemt hij genoegen met een biertje. En een selfie met de minister.
