‘Na een video van een eerdere lezing van Rick gekeken te hebben, besefte ik dat ik nooit meer gedachteloos mijn tanden zou kunnen poetsen’, zo begint Hiska Bakker, medewerker van Studium Generale, de introductie. Hogeboom is naast UT-alumnus (civiele techniek) ook directeur van het internationale Water Footprint Network, een non-profit organisatie die de transitie naar duurzaam watergebruik promoot.
Suikerriet
De lezing begint met een reeks aan vragen: ‘Hoeveel liter water zit er in een kilo chocolade?’ Het publiek antwoordt variërend van zes tot tweehonderd liter. Het is het punt waarop de onderschatting van dit globale probleem aan het licht komt: het goede antwoord blijkt een monsterlijke 17.000 liter te zijn. Hogeboom: ‘Zo’n reep komt natuurlijk niet uit de lucht vallen, je moet de hele procesketen in acht nemen. Het water wat er in de supermarkt gebruikt wordt om het schap schoon te maken is marginaal, het échte gebruik zit hem in de verschillende ingrediënten. Neem bijvoorbeeld suikerriet uit Pakistan, cacao uit Ethiopië en eventueel vanille uit Madagaskar. Om die gewassen te telen en te vervoeren heb je gigantisch veel water nodig.’
Indusdolfijn bijna uitgestorven
Hogeboom vervolgt met een voorbeeld over hoe dit excessieve gebruik een impact heeft op onze wereld en haar bewoners: ‘Een grote hoeveelheid van de suikerrietplantages is gelegen aan de Indus, een rivier in Pakistan. Door de grootschalige vraag naar suiker wordt enorm veel water aan die rivier onttrokken om de gewassen te verbouwen. Met als gevolg dat het waterpeil zodanig gedaald is dat de oorspronkelijke bewoner, de Indusdolfijn, bijna uitgestorven is. Je ziet op verschillende plekken dat grotere bedrijven het plaatselijke grondwaterniveau zwaar belasten, waardoor de kleinere boer gedwongen wordt om te verhuizen naar de stad.
Ook de maatschappelijke gevolgen zijn groot. Zo voorziet Hogeboom dat water, net als olie, een geopolitieke grondstof dreigt te worden. ‘Wij in Nederland hebben een gigantische watervoorziening, echter importeren we bijna alles en exporteren we bijna niks. Daarmee leggen we een hoop druk op de landen die zelf al weinig watervoorzieningen hebben. We zijn tot elkaar veroordeeld.’
Wat nu?
‘Wat kunnen wij als Westerse, relatief-welvarende en ook ‘bewuste’ mensen doen om onze watervoetafdruk te verkleinen? Welke producten zouden we juist wel of niet moeten kopen? Zo luidden de vragen van het publiek aan de alumnus. ‘Ik kan het u niet vertellen’, zei Hogeboom in alle eerlijkheid. ‘Producenten zijn daar nou eenmaal niet transparant over. Als je een avocado koopt weet je niet of het duurzaam geproduceerd is, of dat het van een mega-farm komt die inefficiënt bewatert en pesticiden gebruikt. Bedrijven moeten producten labelen, zodat de consument bewust kan kiezen voor artikelen die een mindere tol eisen op de wereld. Verandering begint bij onszelf, maar we kunnen pas écht impact bewerkstelligen wanneer de grotere spelers veranderingen doorvoeren.’
Wat nog meer bij studium generale?
Studium Generale werkt dit najaar voor het eerst samen met de organisatie van de jaarlijkse Week van Inspiratie. In die week (26-30 november) zal er een interview zijn met minister van Defensie en UT-alumnus Ank Bijleveld. Ook fotograaf en documentairemaker Ruben Terlou komt dan langs om te praten over zijn avonturen in China. Cyberexpert Arjen Kamphuis zou op 18 september een lezing geven met als titel 'Cybersecurity in danger?’. Kamphuis is echter sinds 20 augustus vermist in Noorwegen, waardoor deze lezing komt te vervallen. Ook de lezing ‘What can we learn from China?’ van UT-alumnus Taak Manning die op 9 oktober zou worden gegeven is afgelast. Deze wordt mogelijk verplaatst naar april 2019. Een overzicht van het volledige programma van Studium Generale vind je hier.
