De wetenschappelijk directeuren van MESA+, Albert van den Berg en Guus Rijnders, begonnen onlangs het Sustainable Scientist Initiative binnen hun onderzoeksinstituut. ‘Je kunt van alles doen om je CO2-voetafdruk te verlagen: minder of geen vlees eten, naar je werk fietsen, je huis verduurzamen, noem maar op. Inherent aan ons werk als wetenschappers is dat wij veel reizen. De grootste stap die wij kunnen maken, is het beperken van het aantal vliegreizen’, aldus Van den Berg.
Gedragscode 
Van den Berg en Rijnders stelden een soort gedragscode op: binnen een straal van 600 kilometer van de campus vlieg je niet, alle CO2-emissie uit vluchten compenseer je en ‘skip a trip, plant a tree’, sla een geplande vliegreis over en zorg dat je een boom plant. Zo’n zestig collega’s zetten al hun handtekening onder het pamflet.
Op het moment van interviewen voegt Van den Berg toevallig de daad bij het woord. ‘Ik ben op terugreis uit Basel, met de trein. Ik ben absoluut geen heilig boontje en vlieg nog steeds ontzettend veel. Maar ik vind wel dat we even wat kritischer moeten kijken en bewust moeten zijn van onze CO2-voetafdruk. Treinreizen biedt voordelen. In plaats van twee uur drommen in een menigte op het vliegveld, werk ik nu in alle rust vier uur.’ De 600 kilometer is overigens geen harde eis volgens de universiteitshoogleraar. ‘Binnen alle redelijkheid moet je kijken wat mogelijk is. Lukt het om met een ander vervoersmiddel te gaan? Is digitaal communiceren een optie? Graag.’
Compenseren
De leerstoel van Van den Berg compenseert alle emissies uit vliegreizen al, door het CO2-opvangende olivijnzand te laten uitstrooien. ‘Dat kost een goede 1500 euro op jaarbasis. Dat kunnen we wel missen op onze gehele geldstroom. Maar je kunt je CO2-uitstoot natuurlijk ook op andere manieren compenseren. Ik denk dat elke leerstoel op de UT hier wel financiële middelen voor vrij kan maken.’
Een vlucht minder kan volgens Van den Berg ook prima voor veel mensen. ‘Oude rotten als ik hebben al veel gereisd, dus een reisje minder is geen probleem. Zo heb ik pasgeleden een uitnodiging om een lezing te geven in Ankara afgezegd. Ik kan me voorstellen dat het voor jonge mensen die hun carrière nog moeten opbouwen iets moeilijker is.’
Geld storten
Om zo’n overgeslagen vliegreis extra te compenseren, heeft Van den Berg een idee in de pijplijn: bomen planten op de campus. ‘We hopen snel een OFI-nummer aan te maken waar mensen geld op storten dat bespaard is door niet te vliegen. Stel, je hebt honderd mensen die allen honderd euro storten, dan heb je al tienduizend euro beschikbaar. Dan kan Campus & Facility Management bomen planten op de campus. En passant heb je dan ook goede PR voor de UT.’
Duurzaamheidsmissie
Tijdens een wandeltocht met zijn dochter in de Zwitserse Alpen raakte Van den Berg naar eigen zeggen uiterst gemotiveerd om zich op klimaatverandering te storten. Omdat een enorme laag gletsjerijs verdwenen was, moesten ze ineens 150 meter klimmen naar een berghut, terwijl diezelfde hut honderd jaar geleden naast die gletsjer was gebouwd. Of het nou in onderzoek is, of in gedrag, de universiteitshoogleraar heeft van duurzaamheid zijn persoonlijke missie gemaakt.
Wereld te winnen
Van den Berg hoopt de gehele UT mee te krijgen in zijn verhaal. ‘Ik loop al een half jaar rond met dit plan en steevast hoor ik dat het een goed idee is, maar niemand onderneemt verder actie. Dan maar bottom-up en zien hoe ver we komen.’ Dat er een wereld te winnen valt voor de UT, is duidelijk voor Van den Berg. ‘Voor promoties worden mensen van over de hele wereld ingevlogen, alleen om een tweetal kritische vragen te stellen in een promotiecommissie. Waarom zou je ze alleen daarvoor naar Twente laten komen? Frappant is ook dat voor het solarteam, dat bijna begint aan een duurzaamheidsrace, tientallen mensen naar Australië zijn gevlogen. Zeker in zo’n geval kan de UT eraan denken om die vliegreizen te compenseren. Het belangrijkste is dat de UT dit onderwerp als geheel oppakt. Iets doen is altijd al beter dan niets doen.’
