De RUG verzorgt sinds 2006 een gezamenlijke bacheloropleiding met de Chinese Fudan University. In december zijn de statuten van deze universiteit aangepast. De vrijheid van denken is geschrapt, het woord ‘onafhankelijk’ is een paar keer weggehaald en het marxisme en het gedachtegoed van de Chinese leider Xi Jinping zijn tot leidend beginsel verheven.
Vorige week wilde het bestuur nog niet op de kwestie ingaan. Onderwijskeurmeester NVAO, die de bacheloropleiding in 2018 accrediteerde, zal bij de volgende keuring in 2024 vragen stellen over de academische vrijheid, zei een woordvoerder desgevraagd.
Bekostiging intrekken
Als de academische vrijheid inderdaad in het geding is, moet allereerst de minister actie ondernemen zegt onderwijsexpert en jurist Peter Kwikkers: ‘Zij moet onmiddellijk duidelijk maken dat de bekostiging van de double degree-opleiding zal worden ingetrokken als de academische vrijheid in artikel 1.6 van de Wet op het hoger onderwijs niet is geborgd.’
De Tilburgse hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens noemt de academische vrijheid het fundament van het hoger onderwijs. ‘Als die niet wordt gerespecteerd kun je inderdaad zeggen dat de wet is overtreden en moet de minister handelend optreden.’
De RUG zou beter moeten weten, vindt Zoontjens. ‘Het gebrek aan academische vrijheid was in 2018 een van de argumenten om de plannen voor een RUG-campus in het Chinese Yantai af te blazen.’
Bezorgd
D66-Kamerlid Jan Paternotte is bezorgd over de ontwikkelingen bij Fudan University. ‘Ik gun elke Chinese student een ervaring in een vrije academische omgeving als de Nederlandse. Maar de rode lijn is wel dat studenten die betrokken zijn bij een opleiding van de RUG op geen enkele manier onder druk mogen worden gezet in of vanuit China.’
Het is wat hem betreft nog wel de vraag hoe groot de inbreuk op de academische vrijheid is door de aanpassing van de statuten. ‘Maar de kritiek van de juristen is logisch en het lijkt ons goed als de inspectie op korte termijn duidelijk maakt in hoeverre Nederlandse hogescholen en universiteiten opleidingen mogen aanbieden met instellingen die de vrijheid van denken niet expliciet erkennen.’ Hij zal minister Van Engelshoven er binnenkort vragen over stellen.
