Dit chemische gereedschap is nog maar een paar jaar oud, maar de mogelijkheden zijn eindeloos, meent het Nobelprijscomité. We kunnen nu de genetische code in een cel aanpassen en zodoende onderzoeken hoe het DNA werkt.
Charpentier ontdekte dat bepaalde bacteriën na een virusinfectie de genetische code van het virus konden onthouden om een toekomstige infectie beter te bestrijden. Ze zocht op molecuulniveau uit hoe dit werkte. Het bleek om een soort schaartje te gaan. De bacteriën knippen de virussen kapot bij het stukje DNA dat ze hebben onthouden.
Nieuw tijdperk
Charpentier publiceerde haar bevindingen in 2011. Ze ging datzelfde jaar samenwerken met de Amerikaanse Doudna. Samen bedachten ze hoe ze dit ‘schaartje’ naar hun hand konden zetten. Ze kregen het voor elkaar om het stukje virus-DNA te vervangen met een stukje DNA naar eigen keuze. Zodoende kunnen ze nu DNA knippen op precieze plekken. Dit baant de weg voor allerlei genetisch onderzoek.
Hun schaartje heet CRISPR/Cas9. De ontdekking markeert het begin van een nieuw tijdperk, meent het comité. De hoop is onder meer dat deze techniek het mogelijk maakt om erfelijke ziektes te genezen. Ook helpt het om gewassen te ontwikkelen die beter in staat zijn om ziektes en droogte te weerstaan.
Vrouwen
Tot nog toe waren er slechts vijf vrouwelijke winnaars van de Nobelprijs voor de scheikunde. ‘Ik beschouw mijzelf allereerst als wetenschapper, maar ik ben inderdaad een vrouw’, merkte Charpentier tijdens de persconferentie op. Ze hoopt dat de prijs jonge vrouwen zal aanmoedigen om een carrière als wetenschapper na te streven.
De Nobelprijs bedraagt 9 miljoen Zweedse kronen, oftewel zo’n 860 duizend euro. De winnaars hoeven dit jaar niet naar Zweden te komen om de prijs op te halen. Het comité bereidt een virtuele uitreiking voor.
