Een aangename verrassing, dit vervolg aan Mindlab?
Giebels: ‘Het was altijd de bedoeling om Mindlab terug te laten komen, eigenlijk al afgelopen mei. Al was dat toen helaas niet mogelijk vanwege de crisis. We mikken nu op april 2021. Dan is het nog zeer de vraag wat mogelijk is. We houden er rekening mee dat het in een klein gezelschap moet, of misschien via een livestream. Al weet ik niet of een digitale voorstelling precies hetzelfde effect bereikt. We kozen juist voor dit format, omdat het je er helemaal inzuigt. Het is iets wat je samen met je collega’s ziet, hoort én voelt. Ik denk niet dat deze ervaring zomaar na te bootsen is achter een laptopscherm.’
Wat brachten de zes voorstellingen teweeg?
‘Het was in eerste instantie écht een BMS-initiatief, mede dankzij de onmiddellijke steun van decaan Theo Toonen. Vervolgens was er ook de steun van het college van bestuur. De afgelopen periode hebben alle decanen en wetenschappelijk directeuren zich aan het initiatief gecommitteerd. En het wordt meer ingebed in human resources en het house of integrity van de UT. Langzaam maar zeker ging Mindlab achter de schermen naar een UT-breed initiatief. Er is zelfs belangstelling uit de rest van het land, vanuit de VSNU, NWO en de Erasmus Universiteit bijvoorbeeld.’
Bijzonder aan het concept was dat er niet alleen een voorstelling was, maar ook een café om na te praten. Komt dat ook terug?
‘Ja, al zagen we bij de eerste voorstellingen wel verschillende behoeftes. Sommige mensen willen graag meteen napraten, anderen moeten het even laten bezinken. Sommigen willen graag napraten met naaste collega’s, andere weer met collega’s die ze nog niet kenden… Ik denk dat we op zoek moeten naar meer maatwerk. Een veelgehoorde reactie was ook dat Mindlab verplicht zou moeten worden, maar dat zou ik niet willen. Verplichten werkt - denk ik - averechts.’
Tonen recente incidenten, zoals aan de UvA, eens te meer de relevantie van een voorstelling als Mindlab aan?
‘Wat in de UvA-zaak het opmerkelijke was, was dat de klacht gegrond was verklaard, maar dat consequenties uitbleven. Daardoor lijkt die zaak wat zwart-wit, zoals deels ook in Mindlab is neergezet. Dat is ook een van de kanttekeningen, want veel wat er op de universiteit gebeurt valt in een grijs gebied, terwijl je in een voorstelling niet ontkomt aan het uitvergroten van de realiteit. Het is vervolgens wel aan mensen zelf om er wat mee te doen. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat mensen er wel zelf mee aan de slag gaan. Dat ze zeggen: “Goh, daar had ik nooit bij stilgestaan, maar daar moet ik wel aandacht voor hebben”. Als individu ben je onderdeel van het systeem. En wil je dat systeem veranderen, dan moet je klein beginnen. Bij jezelf dus.’
Er verscheen ook een rapport over Mindlab Cafe, geschreven door Nicole Torka van HR. Welke lessen leerde u van het eerste seizoen Mindlab?
‘Vooral het creëren van een ruimte voor gesprekken, die constatering stond ook in het rapport. Het gaat voor mij niet om elkaar af te rekenen op bepaald gedrag. Niemand is perfect. Het is veel belangrijker dat er ruimte komt voor het gesprek. En dan niet alleen over gewenst of ongewenst gedrag, maar op alle niveaus binnen het academische systeem. Dus ook over leiderschap, over het fenomeen integriteit, over werkdruk en publicatiedruk, over diversiteit, erkennen en waarderen… Wat er veranderen moet, is volgens mij niet de vraag. Wel hóe je dat gaat doen, en juist die vraag is heel moeilijk te beantwoorden.’
Heeft u daar ideeën over?
‘Ik denk niet dat je een heel systeem kapot moet maken, omdat er ook veel goede kanten zitten aan de academische wereld. En je bent als individu en instelling ook afhankelijk van nationale en internationale ontwikkelingen. Ik zie langzaamaan al wel bewegingen de goede kant op. Zo ben ik, ook al ben ik portefeuillehouder onderzoek, ontzettend blij met de groeiende waardering voor onderwijs en valorisatie. En we nemen meer en meer afscheid van allerlei kwantitatieve factoren in het geval van publicaties. Er gebeurt van alles, maar het is wel in kleine stappen.’
En Mindlab is ook zo’n stap?
‘Ja, ik denk dat Mindlab een aanjagende functie kan hebben. Het valt op, schuurt en confronteert. Maar het is echt een proces van de lange adem, voordat iets de haarvaten van een organisatie bereikt. Dus blijft het zaak om dit soort stappen te blijven zetten, ook dit jaar. In wat voor vorm dan ook.’
