Het idee voor het boek komt van Lemstra zelf, vertelt zijn biograaf Groenman. De inmiddels 86-jarige Lemstra wilde zijn levenservaringen delen met de rest van de wereld en zocht daarvoor een journalist. ‘Via een gezamenlijke vriend kwam Lemstra met mij in contact. Ik kende hem een beetje als burgemeester van Hengelo en als UT-hoogleraar – al was hij in mijn herinnering bijna nooit op de campus. Toen ik mij in Lemstra ging verdiepen, zag ik hoe hij met zestien banen en veertig bijbanen ontzettend veel heeft gedaan in zijn carrière. Dat maakte een biografie zeer de moeite waard.’
Zowel Lemstra als Groenman hebben een geschiedenis met de UT. Groenman was veertig jaar lang hoofdredacteur van UT-Nieuws, de voorloper van U-Today. Lemstra was van 1993 tot 2001 deeltijdhoogleraar bij de faculteiten Bedrijfskunde en Bestuurskunde. Zijn functie aan de UT kreeg gestalte toen Lemstra begin jaren negentig burgemeester van Hengelo werd. Hoogleraren Brand (bedrijfskunde) en Van Vught (bestuurskunde) wisten hem te strikken voor de universiteit.
Regisseur
‘Ze zochten een praktijkman en die vonden ze in Lemstra’, vertelt Groenman. ‘Maar vóór het zover was, moest hij nog wel promoveren. Dat werd min of meer geëist door de andere UT-hoogleraren. Zijn promotie wist Lemstra handig te organiseren door allerlei deskundigen mee te laten schrijven aan zijn proefschrift. Zo werd hij als het ware de regisseur of hoofdredacteur van zijn eigen dissertatie.’
Het belang van Lemstra voor de UT is volgens Groenman moeilijk te duiden. ‘Een echte wetenschapper of intellectueel was hij in ieder geval niet. Hij bracht vooral een hoop praktijkervaring naar de UT. Lemstra wist alles van openbaar bestuur, want hij had overal gewerkt, en kon de studenten daar veel over bijbrengen. Ook vertrekkend collegelid Mirjam Bult, die ik voor het boek interviewde en bij hem promoveerde, was erg enthousiast over Lemstra.’
Indrukwekkende cv
In zijn lange loopbaan was Lemstra onder meer burgemeester van Hengelo en Leiden, bekleedde hij de hoogste ambtelijke functie bij drie ministeries en werkte in Amsterdam op het hoogtepunt van de krakersrellen, naar eigen zeggen zijn mooiste en heftigste tijd. ‘Het was een topsporter op bestuurlijk gebied’, zegt Groenman. ‘Een echte dienaar van het openbaar bestuur. Ik leerde hem ook kennen als een hele aardige en charmante man: er komt met Lemstra echt iemand binnen. Maar je moet hem niet tegen je hebben, want dan is het een geduchte tegenstander.’
Steeds wist Lemstra een stap op de maatschappelijke ladder te zetten, vertelt Groenman. ‘Hij werd geboren als bakkerszoon in Godlinze. Voor de biografie zijn we samen teruggegaan naar zijn geboorteplaats, een charmant dorpje in Groningen. Lemstra kon als oudste van het gezin niet naar het gymnasium of de hbs en moest daarom beginnen op de mulo. Via avondscholing en hard werken wist de jonge Lemstra steeds meer kennis te vergaren. De biografie is niet voor niets chronologisch van opzet. Juist de ontwikkeling van zijn carrière is zo typerend voor Lemstra: elke stap die hij maakte was beter dan de vorige.’
Door zijn drukke bestaan kwam zijn gezin regelmatig op de tweede plaats. ‘Lemstra was erg belust op zijn carrière. De meest kritische noot in het boek komt dan ook van zijn zoon Klaas. Ik weet niet of het nu nog zo is, maar de relatie tussen vader en zoon was wel eens moeilijk. Lemstra herkent zich overigens wel in die kritiek. Hij erkent dat hij te weinig thuis was en heeft dat later met reisjes – die hij dankzij zijn vele nevenfuncties kon betalen – goed proberen te maken.’
De kleurrijke carrière van Lemstra maakt hem volgens Groenman tot een dankbaar onderwerp voor een biografie. ‘Toevallig had Lemstra in de jaren zestig college van mijn vader, Sjoerd Groenman. Zoiets geeft direct een prettige klik. We konden goed opschieten. En het mooie is: hij woont bij mij om de hoek in Hengelo. Het was onwijs leuk om over een boeiende man als Lemstra een biografie te schrijven. Alles wat in mijn vermogen ligt, heb ik in het boek gestopt.’
De biografie van Wolter Lemstra is te koop bij boekhandel Broekhuis, in Hengelo en Enschede, en kost 25 euro.
