Het initiatief kwam in 2018 van universitair hoofddocent Djoerd Hiemstra, inmiddels verbonden aan de Radboud Universiteit. De UT was daarmee de eerste Nederlandse universiteit op Mastodon. Het grootste verschil met het commerciële Twitter? Niemand is de eigenaar. Mastodon is een federatief sociaal netwerk. Zo’n netwerk heeft drie belangrijke kenmerken: het is open source, draait op een eigen server en heeft een moderator. Alleen mensen met een e-mailadres van de UT konden zich aanmelden.
Alternatief
Erik Kemp, masterstudent Cyber Security, nam de rol van moderator over van Hiemstra. Hij zag de laatste jaren dat de interesse voor Mastodon nooit echt van de grond kwam op de UT. Toch bleef hij het CvB op de hoogte houden van de mogelijkheden en het belang van het alternatief. ‘Toen het nieuws dat Musk Twitter wilde overnemen in het voorjaar naar buiten kwam, zag je al een golf in het aantal aanmeldingen op Mastodon. Niet zo groot als nu, maar je zag de beweging. Helaas is afgelopen juli de stekker uit de UT-server getrokken, omdat de meerwaarde er niet van werd ingezien.’
Zonde volgens Kemp, die er de humor van inziet, maar ook een beetje baalt. Hij zag dat Vinod Subramaniam, Derek-Jan Fikkers en meerdere UT-wetenschappers zich de voorbije dagen aanmeldden bij Mastodon. Een goede ontwikkeling volgens hem, maar het was veel mooier geweest als ze dat allemaal onder de UT-vlag hadden gedaan. ‘Want daar zit de kracht van apps zoals Mastodon, je beheert het met een gemeenschap. Ik kocht dit jaar al een andere domeinnaam voor een Mastodon-server voor de UT-gemeenschap, misschien moet ik daar maar eens werk van maken. Tot die tijd kunnen mensen zich altijd aanmelden.’
Wat Kemp ziet deze dagen, zowel in discussies tussen voor- en tegenstanders als in de media, is dat het debat vooral focust op Mastodon. ‘Als je gebruikt maakt van Mastodon, ben je onderdeel van de fediverse, een ecosysteem van verschillende platformen die allemaal gebruikmaken van de open standaard ActivityPub. Dat is vergelijkbaar met e-mail. Dat is ook een open standaard die bijna iedereen dagelijks gebruikt en waarbij het voor de functionaliteit niet uitmaakt op welke server jij een adres hebt. Dit gaat over meer dan Mastodon. Ook YouTube en Instagram hebben al alternatieven.’
Klimaatverandering
Kemp – uiteraard ook te volgen op Mastodon – twijfelt of de grote verhuizing van mensen van Twitter naar Mastodon, van tweet naar toot en van retweet naar boost, een bewuste keuze is of een hype. ‘Wat ik vooral hoop is dat mensen zich bewuster zijn van apps die ze gebruiken. Ik kan dat niet los zien van klimaatverandering. We weten dat minder vliegen, minder vlees eten en minder kopen daarin helpt. Dat is een bewuste keuze die je maakt, of niet maakt. Bij gebruik van apps weten we vaak niet wat voor een data we achterlaten en aan wie we dat afstaan. Ik hoop dat mensen daar meer over gaan nadenken en daar ook naar handelen. Daarom juich ik deze beweging hoe dan ook toe.’
Erik Kemp.
