‘Robotica en artificial intelligence (AI) zijn veelbelovende technologieën. Zij zijn nuttig gebleken in de industrie en de wetenschap en kunnen veel van onze toekomstige problemen oplossen. De tijd toont echter aan dat deze technologieën beperkingen hebben.’
Met deze introductie probeerde Studium Generale, de organisator van de lezing, bezoekers warm te maken voor het verhaal van Hertzberger. In het slotstuk van haar presentatie ging ze ook in op die beperkingen. ‘Algoritmes zijn niet onfeilbaar. Ik verwacht niet dat AI al het werk overneemt. Het kan op termijn denk ik vooral saaie onderdelen van ons werk wegnemen. Triage in de medische wereld, examenvragen in het onderwijs, of editwerk, maar we zagen in de historie vaker ontwikkelingen die overschat bleken. Ik verwachtte dat we in 2023 achterover konden leunen door automatisering, maar in de praktijk zie je dat het overal vastloopt omdat er personeelstekorten zijn.’
Hertzberger ging in het grootste gedeelte van haar verhaal in op vertrouwen in de wetenschap en waarom dat vertrouwen volgens haar vaak niet terecht is. ‘Wetenschap en opinies zijn strikt gescheiden, terwijl een verstrengeling veel beter zou zijn. In Nederland is het vertrouwen in de wetenschap stabiel en hoog. We vertrouwen de wetenschap meer dan de media, de rechtspraak en de regering. Ik vind dat we veel te veel vertrouwen hebben in de wetenschap. Dat vertrouwen is namelijk vaak onterecht.’
Handen wassen
Om die stelling te onderbouwen zoomde Hertzberger in op uitspraken – gebaseerd op de wetenschap – uit de coronacrisis. Zoals Jaap van Dissel, die benoemde dat mondkapjes ‘een buitengewoon gering effect’ hadden op pogingen om verspreiding van het virus in te dammen. Of het landelijke advies om handen te blijven wassen, terwijl ook dat effect gering bleek. Waar het volgens Hertzberger vaak misgaat? ‘Tunnelvisie en te weinig aandacht voor het medische perspectief. Nederlanders zijn goed in argumenteren en debatteren, dat zie je ook bij internationale debatwedstrijden. Bij debatten over praktische zaken doen we het goed, maar niet als het over principiële zaken gaat, neem mensenrechten’, waarna ze meerdere argumentatietactieken toonde, die ten tijde van de pandemie werden ingezet, ‘om het maar niet over de inhoud te hebben’.
Omdat het grootste gedeelte van de aanwezigen uit studenten bestond – die na Hertzbergers verhaal weer naar college moesten – hield ze de Q&A met een beperkt aantal aanwezigen. Daarin kwamen vooral zorgen naar voren over het mogelijke gevaar van artificial intelligence, zorgen die ze voor een deel kon wegnemen bij de vraagsteller, waarmee er een einde kwam aan de aftrap van de Week of Inspiration 2023.
Later deze week komen onder andere Tom Middendorp, Dai Carter, Caroline de Gruyter en Frans Timmermans naar de campus. Zie hier het volledige programma.
