Een maand geleden namen universiteiten het voortouw. Zij stelden onder meer voor om alle grote bachelors in ieder geval óók in het Nederlands aan te bieden. Daarmee kwamen ze tegemoet aan de kritiek dat ze te veel buitenlandse studenten aantrekken.
Nu doen de 36 hogescholen hun duit in het zakje. Ze beloven bijvoorbeeld om minder studenten te werven in het buitenland. Ook willen ze met taalcursussen en andere maatregelen meer internationals verleiden om na hun studie in Nederland te blijven werken.
Grens op economie
De meest verstrekkende afspraak is de harde bovengrens die hogescholen willen stellen aan de buitenlandse instroom bij economische opleidingen. De gemiddelde instroom van de afgelopen drie jaar wordt daar voortaan ook de bovengrens.
Wanneer deze grens ingaat zeggen de hogescholen er niet bij. Hij zou moeten gelden voor alle economische opleidingen van een hogeschool samen, zodat opleidingen onderling nog wat kunnen schuiven met de aantallen.
Fixus
Hogescholen pleiten net als de universiteiten voor een speciale numerus fixus in de wet, zodat ze specifiek de buitenlandse instroom kunnen afremmen. De Tweede Kamer heeft dat al goedgekeurd en ook onderwijsminister Robbert Dijkgraaf wil zo’n fixus opnemen in zijn Wet internationalisering in balans. Zijn wetsvoorstel ging vorige week naar de Raad van State.
In afwachting van die wet vroeg Dijkgraaf vorig jaar aan onderwijsinstellingen om de toestroom van buitenlandse studenten zelf vast in goede banen te leiden. De Tweede Kamer riep in januari het hoger onderwijs op om ook de verengelsing terug te dringen.
Hotelschool
De politiek richt haar pijlen vooral op de universiteiten. De Vereniging Hogescholen benadrukt dat het aantal internationals in het hbo 'beperkt' is. 'Nederlands is de voertaal in 92 procent van de bacheloropleidingen.' Bovendien hebben sommige hogescholen, zoals de kleine zelfstandige pabo’s, nauwelijks buitenlandse studenten.
In absolute aantallen zitten de internationale hbo-studenten vooral in de economische hoek. Dat is, met ruim een derde van alle hbo-studenten, sowieso de grootste hbo-sector. Hotelscholen vallen daar ook onder, maar die zijn zó internationaal dat ze zijn uitgezonderd van de bovengrens voor economieopleidingen.
Masters
Relatief gezien trekken kunstopleidingen veruit de meeste buitenlandse studenten. Een kwart komt er uit het buitenland. Toch is ingrijpen daar niet nodig, vindt de vereniging. Die opleidingen leiden van oudsher een beperkt aantal studenten op en dat 'functioneert goed'.
In een brief van acht kantjes aan de minister heeft de vereniging het alleen over bachelors en associate degrees. Hbo-masters komen er niet in voor, al zijn die met 24 procent een stuk internationaler dan de bachelors (7 procent). De masteropleidingen groeiden de afgelopen jaren en hogescholen hopen dat ze een deel van de bachelorkrimp kunnen opvangen.
Samen
Er zijn nog meer plannen. Zo willen hogescholen voortaan samen beslissen over de komst van nieuwe Engelstalige opleidingen of trajecten. Hiermee hopen ze de internationale instroom beter te kunnen afstemmen op regio’s of op tekortsectoren als de zorg of het onderwijs.
In ruil voor deze ‘zelfregie’ vraagt de Vereniging Hogescholen aan de minister om de bekostiging aan te passen. Nu krijgen instellingen veel van hun geld op basis van studentenaantallen en dat stimuleert (zeker in een krimpende markt) de jacht op studenten. Om die prikkel te verkleinen zouden ze liever meer ‘vaste’ financiering krijgen.
Onder voorbehoud
In een eerste reactie zegt Dijkgraaf de zelfregie die hogescholen en universiteiten nemen toe te juichen. Zijn nieuwe Wet internationalisering in balans stuurt hij 'zo vroeg mogelijk in het tweede kwartaal' naar het parlement.
De behandeling van die wet maakt voor de hogescholen veel uit, waarschuwen ze vast. Ze hebben nu dan wel onderlinge afspraken gemaakt, maar als de Tweede Kamer de wet straks compleet verbouwt zullen ze zich 'herberaden'.
