Journalisten van BNR namen negen scripties of proefschriften van bewindslieden in het kabinet-Schoof onder de loep. Ze gooiden de teksten door een plagiaatscanner. Maeijers scriptie viel op. ‘De seinen sprongen op rood.’
Wie?
Vicky Maeijer is de PVV-staatssecretaris voor Langdurige en Maatschappelijke Zorg. Ze behaalde in 2009 haar masterdiploma aan de rechtenopleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Haar scriptie ging over de strijd tegen terrorisme en de bescherming van fundamentele rechten in de Europese Unie. Ze kreeg er een 6,5 voor.
Heeft ze geplagieerd?
Ligt eraan wie je het vraagt. BNR legde de zaak aan deskundigen voor. Twee vonden het plagiaat. Het is ‘zeer zeker fraude’, zegt bijvoorbeeld universitair hoofddocent politieke communicatie Michael Hameleers (Universiteit van Amsterdam).
Maar de Rotterdamse universitair hoofddocent filosofie Gijs van Oenen denkt er anders over. De overgeschreven teksten bevatten volgens hem geen ‘claim van originaliteit’, noteert BNR. Ze doet dus niet of ze het allemaal zelf heeft verzonnen, meent Van Oenen.
Wat is plagiaat ook alweer?
Van Dale definieert het als ‘het zich toe-eigenen van het geestelijk werk van anderen en het als eigen werk openbaar maken’. Met andere woorden: knippen en plakken, overschrijven, doen alsof je dingen zelf hebt verzonnen of geformuleerd.
Wat is plagiaatsoftware?
Deze software checkt of passages overeenkomen met teksten op het internet of in bepaalde databases. Zulke software is ontwikkeld omdat het rond de eeuwwisseling erg makkelijk werd om teksten te kopiëren van het internet.
Is die software feilloos?
Nee. Als je veel citeert, gaan de rode lampjes ook branden. Maar citeren kun je keurig doen, met aanhalingstekens en al. De software helpt vooral om mogelijke fraude op het spoor te komen, maar levert geen hard bewijs.
Bij Maeijer werd 56 procent herkend uit andere bronnen, stelt BNR, maar bijna de helft daarvan betreft bijvoorbeeld wetteksten of zeer gebruikelijke formuleringen. Dat ligt ook voor de hand. Als je gaat uitleggen hoe het Europese recht in elkaar steekt, wat is dan de kans dat je volkomen origineel bent?
En is de rest dan plagiaat?
BNR geeft allerlei voorbeelden waarbij de journalisten de wenkbrauwen optrekken, net als twee deskundigen en een ‘geplagieerde auteur’ aan wie BNR de uitkomsten van het onderzoek heeft voorgelegd. Haar (Engelstalige) scriptie is mild gezegd geen wonder van originaliteit. Soms past ze formuleringen enigszins aan, bijvoorbeeld door ‘ik’ te schrijven, en dan klinkt het alsof ze haar eigen conclusies weergeeft. Ze verwijst wel naar de bronnen, maar dat is niet altijd genoeg.
Laat eens zien dan.
Laten we een voorbeeld overschrijven van BNR. Maeijer schrijft over de VN Veiligheidsraad en lijkt helemaal zelf de vergelijking met Machiavelli te verzinnen: ‘Whatever may have been the intentions of the founding fathers in 1945, I do not think that the UN Security Council was meant to be the sole judge of its own legitimacy like a Machiavellian prince who could do no wrong.’
Halberstam en Stein (2009) schrijven: ‘Whatever may have been the intentions of the founding fathers in 1945, however, clearly the Security Council was not meant to be a Machiavellian prince who could do no wrong.’
Toch wel ernstig.
BNR werpt de vraag op of ze haar mastertitel kan verliezen wegens fraude. In principe zou het kunnen. De rechtenfaculteit gaat onderzoek doen naar de zaak.
Wat zijn de reacties?
Maeijer wilde niet of nauwelijks reageren. Online vermaken veel mensen zich met het nieuws. ‘Zo voorkom je dat je last krijgt van de langstudeerboete’, schrijft de Nijmeegse hoogleraar Jos Joosten.
Kan mij dit ook overkomen of…?
De vraag stellen is hem beantwoorden. Je scriptie is niet van jou alleen, in principe kunnen anderen hem ook lezen. Als je plagieert of het grijze gebied opzoekt, kan dat later boven water komen. Wie weet gebeurt dat ook als je stiekem ChatGPT gebruikt bij het schrijven, al lijkt dat voorlopig lastiger op te sporen.
