De dadendrang van de nieuwe president van de Verenigde Staten raakt ook wetenschappers. Zo besloot Trump eind vorige maand om flink te bezuinigen op de NIH, de belangrijkste financier van medisch onderzoek in de VS. Een rechter stak daar vorige week een stokje voor.
Censuur
De Europese academies van wetenschappen zien de ontwikkelingen met lede ogen aan. Ze maken zich zorgen over de ‘toenemende bedreigingen van de academische vrijheid’, zeggen ze in een gezamenlijke verklaring.
Door de geldstroom voor onderzoek naar klimaatverandering en genderstudies te bevriezen, beperkt de regering Trump de vrijheid van wetenschappers om zelf hun onderzoeksvragen te bepalen, vindt ALLEA, de Europese koepel van academies (waaronder de Nederlandse KNAW).
De politiek zou zich niet moeten bemoeien met het ‘taalgebruik, de onderwerpkeuze en de methodologie’ van wetenschappers. ALLEA noemt de ingrepen van Trump een vorm van ‘censuur’ en ‘politieke onderdrukking’.
Beter beschermen
Van sommige besluiten van Trump dringen de gevolgen met vertraging door. Dat de president in januari enkele democratische toezichthouders ontsloeg bij een Amerikaanse privacywaakhond, PCLOB, kan wel eens vergaande consequenties hebben voor de samenwerking tussen Europese en Amerikaanse onderzoekers.
Privacy-activist Max Schrems waarschuwt dat deze privacywaakhond er mede op verzoek van de Europese Commissie kwam, om het mogelijk te maken voor Europeanen om data te delen met de VS. De uitwisseling van data komt nu in gevaar, vreest ALLEA.
Europese overheden zouden de academische vrijheid beter moeten beschermen, zegt de koepel van academies. Dat geldt ook voor Nederland, zei hoogleraar internationaal recht en duurzaamheid André Nollkaemper onlangs, al moeten universiteiten zelf ook goed opletten.
