Op 16 mei 2012 ben ik weer even terug in begin jaren ‘70. Bijna 40 jaar geleden.Ik loop op een donkere septemberavond door een schaars verlichte gang op zoek naar de uitgang van dit onderwijsgebouw. De overheersende kleur is die van grijs beton. Ik ben in de C-vleugel. Het gebouw heeft veel uitgangen, maar omdat het avond is, is er maar één open. En die ene is moeilijk te vinden, die andere niet. Het duurt wel even voor ik er weer uit ben.
Zo juist ben ik onderworpen aan een experiment van ene Tjeerd Plomp. Plomp is een afgestudeerd wiskundige die een propmotie onderzoek doet naar het rendement van een nieuw onderwijssysteem: het individueel studie systeem. Voor mij betekent dat dat ik niet pas eind oktober tentamen moet doen, maar iedere week een toets krijg. Elke week! Dat is wel even slikken! En na drie weken blijft het nog steeds moeilijk om in één keer die uitgang te vinden! Of was dat ook deel van de treatment? Overigens heb ik dat vak wel gehaald.
Systematisch ontwerpen van onderwijs, individuele feed back van toetsresultaten, leertrajecten afgestemd op de individuele ontwikkeling. De ingenieursaanpak toegepast op het onderwijs, de technische hogeschool die zijn eigen onderwijs onderzoekt en optimaliseert, zoals een ingenieur zijn pilotplant ontwerpt, evalueert en opschaalt. In 1973 een innovatie. In 1977 wordt de afdeling toegepaste onderwijskunde opgericht na voorbereidend werk van een door de gehele hogeschoolgemeenschap gedragen commissie. Deze benadering past organisch in een technische hogeschool. Plomp is één van de leidende hoogleraren. De aanpak wordt uitgebreid, verbreed en verdiept. Curriculum en technologie worden de dragende begrippen. Onderzoek vindt plaats op alle schaalniveau’s, van het individuele leer- en instructieproces, tot de implementatie van vernieuwingen op organisatieniveau en op nationaal en internationaal niveau. De benadering maakt school. Overal ter wereld, van Shanghai tot San Francisco, van Kaapstad tot Ottawa, van Rio tot Tokio, kun je beluisteren “Ah, you are from Twente! Twente is very well known for its educational technology”.
De opleiding kent een klein, maar stabiel jaarlijks studentenaantal (ca. 20-40). De afgestudeerden worden in de arbeidsmarkt hogelijk gewaardeerd. Ze komen overal terecht: in bedrijven, bij ministeries, in het reguliere en bijzondere onderwijs, starten succesvolle eigen spin-offs. De onderzoekers zijn veel gevraagd in internationale projecten, de UT verdient, zowel qua reputatie als verdiensten.
Op 16 mei 2012, 35 jaar na oprichting, overtuigt het CvB de Uraad ervan dat het “niet anders kan” dan de bacheloropleiding op te heffen. In de beste Pacino-traditie (“I ‘ll make him an offer he can’t refuse”) gaat de Raad mee om daarna een machteloze en zeldzame motie van treurnis over de gang van zaken aan te nemen. Een inhoudelijk argument, een hemelbestormende visie die dit besluit in perspectief zet is niet ter tafel geweest.
Verbazing alom. Wat is er aan de hand? Te weinig studenten? Kijk maar eens verder rond op de UT. Bezuinging? Nou nee. Oftewel in goed Twents: hier wördt wat verzwêegn. Ik zou zeggen: let op de volgende Peter Buwalda!
Een nieuw onderwijsmodel (NOM) komt er aan. Gedropt in een organisatie waarin net de deskundigheid op het gebied van onderwijsvernieuwing behoorlijk is afgeserveerd. Hmm, wat was ook al weer regel 1 in succesvolle implementaties? Was dat niet iets met “draagvlak”? Lekker begin!
CvB : een vette knipoog van Niccolò Machiavelli, goed gespeeld. Hij is overigens al bijna 500 jaar dood. Raadsleden: zoek eens op “Herbert Marcuse”, maar die kennen jullie natuurlijk al. Ook dood trouwens. Onderwijskundigen en studenten: jullie zijn een enome meerwaarde en niet alleen voor het science-onderwijs. Twijfel daar niet aan! Jullie bachelor opleiding hoort op een technische universiteit die zich zelf serieus neemt. Onderwijskunde is namelijk een vak. Dat zie je dagelijks om je heen. En nogmaals CvB: Koester je kwaliteit! Welk onderwijsmodel je ook hebt, het wordt alleen een succes met gemotiveerde mensen met passie voor hun vak! Gebruik je potentieel aan deskundigheid voor onderwijsinnovatie en implementatie. Vraag desnoods eens in het buitenland wat je in huis hebt!
Het onderwijsgebouw van 40 jaar geleden staat er nog steeds. Het mist één van de drie vleugels....................
Jan Heitink
