Hartelijk dank voor je open email. De vragen die je opwerpt zijn van groot belang voor de toekomst van de universiteiten in het algemeen, en die van de UT in het bijzonder. Ik vind het een goed idee om met iedereen die zich daarbij betrokken voelt publiekelijk over verder te discussiëren.
Om meteen over een ding maar geen misverstand te laten bestaan: ook ik zie graag dat de UT met uitdagend en inspirerend leermateriaal aanwezig is op het internet. Sterker nog dat zijn we al, bijvoorbeeld met colleges via iTunes University en ondersteuning voor VO scholieren via onze Twente Academy. En zoals je weet heb ik ook geen twijfel aan de grote vlucht die deze vorm van onderwijs gaat nemen, getuige mijn voordracht bij de Dies Natalis.
Maar voordat we ons hierop volop in storten, zijn er nog wel een aantal belangrijke vragen te beantwoorden. Ik noem er hier alvast maar eens drie, en er zijn er vast meer. Wat is de didactische basis voor het open online onderwijs? Hoe zorgen we dat studenten ook naar de fysieke universiteit blijven komen? En, ook niet onbelangrijk, wat is het verdienmodel achter het open online onderwijs?
Ik ga heel kort in op alle drie, maar ze verdienen elk voor zich veel meer discussie. Dat is misschien iets voor volgende mails. Zoals je misschien weet is, naast de technologische vooruitgang, efficiencywinst een belangrijke drijfveer achter de ontwikkeling van Massively Open Online Courseware (MOOC). Veel universiteiten, vooral in de VS, zien dit als een mogelijke bron van besparingen. En zeker, naast mogelijkheden om goedkoper te werken, biedt de interactiviteit van internetonderwijs in de combinatie met sociale media ook unieke, nieuwe educatieve mogelijkheden. Maar hoe zit het met het de academische en sociale vorming, de band tussen leermeester en student, en al die andere vormen van inspiratie die zich slecht laten digitaliseren? Een aardige discussie hierover is te vinden op http://www.insidehighered.com/views/2012/11/29/essay-challenges-posed-moocs-liberal-arts-colleges.
Als alle colleges straks "in the cloud" te vinden zijn, wat brengt mensen dan nog naar onze campus? Het antwoord dat ik in mijn dieslezing gaf, was: meerwaarde. En die meerwaarde bestaat onder meer uit het didactisch concept van het Twentse Onderwijsmodel, met zijn nadruk op de leerervaring, projectwerk, probleemgestuurd werken, toepassen en tutoring. En nee, ik ben niet verrast door de opkomst van online cursussen. Juist de nadruk in TOM op complementaire didactische aspecten, maakt het bij uitstek mogelijk TOM te draaien in een wereld waarin het leeraanbod voor een belangrijk deel bepaald wordt door online colleges, zonder dat dat het "verdampen" van de universiteit tot gevolg heeft. Maar de nadruk moet nu eerst liggen op het opbouwen van het TOM, juist om ons in die toekomst te verankeren.
Een andere belangrijke meerwaarde is een consistent toetsbeleid, dat leidt tot een hoogwaardig, gecertificeerd diploma. Maar er zullen waarschijnlijk ook nieuwe dienstverlenende "universiteiten" ontstaan, die diploma's gaan uitreiken voor portfolio's van online certificaten, en er zijn in de VS al werkgevers die laten weten certificaten net zo relevant te vinden als diploma's.
Wie betaalt voor de ontwikkeling van academisch online onderwijs? Het benodigde verdienmodel is nog verre van duidelijk. Op dit moment wordt vooral geïnvesteerd in het online plaatsen van colleges vanuit twee motieven, nl. kostendeling en PR. Bij dat laatste is niet duidelijk of dat zich op den duur uitbetaalt. Als iedereen zijn beste colleges online zet dan kunnen anderen daar onderwijs mee verzorgen, en leidt dat juist tot een teruggang van het aantal studenten en dus inkomsten. Het is onduidelijk of het tegen betaling uitreiken van certificaten dit altijd kan goed maken. Er zijn ook grote kosten verbonden aan het toetsen van colleges die door tienduizenden studenten worden gevolgd.
Toch sluit ik graag af met ook steun uit te spreken voor je oproep om het TOM onderwijs te "openen". Waar dat goed kan moeten we kijken of het mogelijk is het leeraanbod in TOM te ontwikkelen langs de lijnen van open online courses. Uit ervaringen in Delft blijkt dat dit ook de inhoud, organisatie, en presentatie van de colleges ten goede komt. Daarnaast zijn we ook al bezig met andere vormen van digitalisering, zoals een oefenbank voor statistiek, pencasts voor uitleg, geschikt maken van leerstof voor e-learning, etc. In 3TU-verband hebben we afspraken met OCW over de digitalisering van ons onderwijs, en we zijn doende een samenwerking met de OU op het gebied van e-learning op te zetten.
Het aanbod van jou en andere medewerkers en studenten om ons te helpen om de UT door online onderwijs nog beter "future-proof" te maken, neem ik graag aan. Maar daarbij moeten we wel steeds goed blijven kijken naar het antwoord dat ze geven op de bovenstaande vragen, die onlosmakelijk met deze ontwikkeling verbonden zijn.
Met vriendelijke groet,
Ed Brinksma
Rector magnificus UT
