‘Universiteit Twente, pardon University of Twente, sluit Nederlands resoluut buiten’, kopt de Volkskrant vandaag. Professor Lotte Jensen van de Radboud Universiteit is het er niet mee eens, zo begrijp ik. Sie zeg dat wie-luu de Nederlandse studenten buutenslöt en dat de buutenlandse studenten en medewerkers moar rap Nederlands mut leren. Oonse poging inclusief te wen, was dus volgens heur eigenlijk exclusief. Maarten Keulemans, wetenschapsredacteur bij de Volkskrant, ontdekte dat een foto op de UT website een stockfoto was van jonge luu met verschillende achtergronden en niet een foto van oonse eigen studenten. Iederene was het er oaver eens… de UT had zichzelf mooi in de bokse e’dretten.
Ik had het het ook al wèh vernömmen met een memo die ik veurbie zag kommen op de medewerkerspagina. Geen Nederlands meer. Wie mut inclusiever wörden. Wat kan-k d’r eens van zeggen? Ik vind het donders belangriek dat ook de Hollandse en buutenlandse studenten zich welkom veult hier in Enschede, moar laten we eerlijk wèn. Er is Het is al moeilijk genog om binding te hoâlen met oonze eigen wichter, pubers en de mensen uut Twente. Zie weet mangs helemoal niet wat wie luu dut hier op de campus.
Doarumme schrief ik moar eens een column in mien eigen Sallandse dialect. Mien vaa kump uut Heino en mien moe van Tan Kotte. Ik kom uut Hellendoorn en doar proat de luu een mix van Sallands en Twents. Wie zegt bijvoorbeeld niet leu, maar luu. En wie goat niet noar hoes, moar noar huus. Wie het leuk vindt um doar oaver te lezen, mut het boek (2003) van Jan Nijen Twilhaar, hoofddocent aan de hogeschool Utrecht, lezen. Nu Nederlands verboden is, mut ik moar eens in het dialect gaan kuieren met mien collega’s en oreren tegen de studenten. Goed kan-k dat niet, want ik heb te lange in de stad gewoond, maar verstoan doe ik alles. En dan nog…. Ie mut het d’r moar met doon! Hollandse en buutenlandse collega’s, studenten en Lotte Jensen kunt altied èmn bie mie langs lopen en tegen betaling van een koffie met appeltaart vertaal ik dan de column, en desgewenst ook lesmaterialen en hoorcolleges in ’t Nederlands, Duuts of Engels. Doar giet ’t hèn.
Het joar is weer van start en ik heb genog te knooi’n, want wie-luu hebt in december maar liefst 2 grote subsidies binnen e’slept woar met wie onderzoek kunt doon noar hoe wie oâlere leu, zeg maar mensen vanaf een joar of 60, iets langer better te passe kunt hoâlen (het MOCIA project en het PHARAON project). Doel is dat mensen iets better goat bewegen, etten, sloapen en, ook hele belangriek, niet eenzaam wördt.
Het PHARAON project is een donders groot Europees project met 44 partners (budget: 18,9 miljoen) In Nederland goat wie kieken met o.a. Roessingh Research & Development (RRD) en het Nationaal Ouderenfonds hoe wie oâlere leu kunt helpen mobiel te blieven en aan het sociale lèmn met te kunnen loat’n doon. Tegeliekertied wilt wie-luu dat ouderen ook iets gezondere goat ètten. Völle oâlere leu kriegt namelijk nich genog voedingsstoffen binnen. Zie bint ondervoed. En a-j ondervoed bint, dan he-j ook meer kans op ziektes, slechter herstel van ziektes, langere ziekenhuusopnames, slechte wondgenezing en andere narigheid. Wat we precies goat doon is nog niet bekend, moar wie goat wèh gebruuk maken van het initiatief dat het Ouderenfond als hèf e’nömmen: de Boodschappen Plus Bus. Dus a-j oaver een joar of wat een bus met ettende, vrolijke oâle luu veurbie ziet jaag’n op de A35, dan toeter moar èm’n. Die heurt bie mien onderzoek.
Het MOCIA project is een Nederland project (9,17 miljoen) met een mix van wetenskappers en bedrieven en patiëntenorganisaties. Het doel is eigenlijk heel simpel: dementie iets te vertragen of uut te stellen.
Dementie kump völle veur. In Nederland hebt meer dan een kwart miljoen luu een vorm van dementie. Wetenskappers denkt dat er in 2050 zelfs een half miljoen Nederlands dement bint. Dat zurgt veur völle verdreet en zorgen bie de patiënten en hun familie, moar ook veur völle zorgen veur de maatschappij. Want hoe goat wie in godsnaam veur al die luu zorgen? D’r bint noe al te weinig haanden aan bed. In MOCIA goat wie-luu kieken of wie met een multimodale interventie mensen wat langer gezond kunt hoâlen. Proefpersonen mut hun manier van lèmn aanpassen, bijvoorbeeld hoe ze et en beweegt. Dat gebeurt in de medische centra verbonden aan het consortium. In Twente goat wie kieken hoe-j de lèmnstijl van mensen thuus kan veranderen. Kunt wie oe in huus coachen noar gezonder lèmn? En zo joa, hoe mut dat er dan oet zien? Hoe wu-j gecoached worden? En hoe absoluut niet? In beide projecten wilt wie völle samenwerken met de luu zelf, dat neump wie met een mooi woord co-creatie: alle belanghebbenden van een nieuwe technologie mut èmnveul te zeggen hebben oaver de uutkomst. Op die manier creëer ie wat zinnigs in plaats van wat onzinnigs.
Iedereen wil graag oâld wörden, moar niemand wil oâld wen. Wie Tukkers hoaldt van een stukkie wös of ’n borrel op zien tied. Moar wie wilt ook graag thuus blieven wonen en good te passe bliem. Op de Universiteit Twente onderzeukt wie hoe we dat veur mekaar kunt kriegen.
Hoe oâlder a-j wordt, hoe minder ie oe de kachel aan loat maken. Lotte Jensen heeft een goed punt met heur column en Maarten Keulemans wees terechte op die nepfoto, moar een bettie flauw is het ook weh um kritiek te hebben op de UT. De Nederlandse overheid dut d’r alles an um zoveel mogelijk buutenlaandse talenten noar Nederland te halen. Mu-j dan, zeg, promovendus Arjun uut India dwingen um Nederlands te leren zodat ‘e de kraante kan lezen en met kan doon in de Nederlandse maatschappij? Zo as ik het zie, dut Arjun al lang met in de Nederlandse maatschappij en in Enschede. Ik zie hum bie de Twentsche Foodhall, bie de Jumbo sien boodschappen halen, lekker koffie drinken bie Sam Sam op de Oude Markt en hij luustert vol interesse noar miene verhalen over de letste aflevering van Promenade! Loat den kearl toch lekker gewörden. Ie kunt vanaf de aandere kante van de IJssel oons best op de vingers tikken, dat wie probeert inclusiever te worden, moar woarumme zo-j? Kiek liever eens noar oene eigen (kuch Katholieke) universiteit. In Twente stiet veur iederene de koffie kloar. Zelfs a-j alleen moar Nederlands kunt.
