Opleidingsdirecteur Stefan Kooij heeft zeven slagroomtaarten gekocht. Zes om uit te delen in de kamer van studievereniging Arago, de andere is voor de staf. Succes mag immers gevierd worden, zelfs als dat praktisch in de lijn der verwachting lag. Kooij kon namelijk op basis van resultaten in de Nationale Studenten Enquête al aardig inschatten dat hij de lokale banketbakker moest inschakelen deze week.
‘Het begint vooral met luisteren, naar zowel studenten als docenten’
Eerlijkheid
Voor het tweede jaar achter elkaar noteert de opleiding een score van 92 punten in de Keuzegids Universiteiten. Zo’n resultaat komt niet zomaar uit de lucht vallen. Volgens zijn collega en opleidingscoördinator Brigitte Tel gaat het om jaren van optimaliseren. ‘Op alle vlakken binnen de opleiding. Het begint vooral met luisteren, naar zowel studenten als docenten. Om vervolgens te praten over wat we beter kunnen doen. Er heerst een heel open sfeer binnen de opleiding. Er is ruimte om dingen uit te proberen, maar iedereen is ook kritisch als iets niet werkt.’ Kooij vult aan: ‘Ja, er mag veel gezegd worden. We waarderen die eerlijkheid ontzettend, zolang het maar respectvol en onderbouwd is naar elkaar toe.’
Beetje stress
Wat de sterke punten van de opleiding zijn? Kooij is bang om in herhaling te vallen, nadat hij eerder al de woorden ‘kleinschalig’, ‘intensief’ en ‘topsport op ieders eigen niveau’ noemde. Dus neemt Tel het over. Met andere woorden, maar hetzelfde sentiment. ‘We geloven in maatwerk voor iedereen. Uiteraard moeten we een bepaalde lijn trekken als ondergrens, het bindend studieadvies. Als je niet goed genoeg bent, houdt het helaas op. Maar daarboven proberen we iedereen in zijn of haar kracht te zetten. Het mooiste voorbeeld daarvan vind ik dat een student tegen me zei dat hij altijd onder een beetje stress moet werken. Zo hoort het ook. Natuurkunde draait om complexe problemen oplossen. Dus moet je uit je comfortzone treden en nét over je grens heen kunnen gaan.’
Wederzijds vertrouwen
En er zijn meer aspecten die in het voordeel van de opleiding spreken. Tel: ‘Ik durf te stellen dat we al onze studenten persoonlijk kennen. We hebben – zeker in het begin van de studie – veel contactmomenten. Docenten zitten letterlijk dichtbij de studenten en de drempel voor een informeel praatje is erg laag. Dat komt ook omdat veel medewerkers een dubbelfunctie hebben, bijvoorbeeld in de rol van docent én studiebegeleider. Omdat medewerkers en studenten elkaar goed kennen ontstaat wederzijds vertrouwen. We zien de studenten bovenal als juniorcollega’s, die ons over de gehele linie helpen.’
Persoonlijke aandacht
Bjorn Jongebloed (20), derdejaars bachelorstudent
‘Technische natuurkunde is voor mij kleinschaligheid en persoonlijke aandacht. Zoals onlangs met de bachelordiplomauitreikingen. Toen kon onze opleidingsdirecteur bij iedereen een persoonlijk verhaal of een anekdote opdissen. Zelf zit ik nu in het bestuur van Arago, als commissaris interne betrekkingen en onderwijszaken. We hebben een commissie binnen de vereniging om mee te denken over hoe we het onderwijs kunnen verbeteren. Ik zie zelf in carrièreontwikkeling nog mogelijkheden, al begreep ik dat de opleiding dat al meer oppakt. Een wiskundestudie was trouwens ook een overweging, maar tijdens de open dagen was ik overtuigd van TN: er zit meer dan genoeg wiskunde in deze studie, maar ik kan het meer context geven. Dat gaf voor mij de doorslag.’
Niet blindstaren
Het resultaat in de Keuzegids en eerder in de Nationale Studenten Enquête is reden voor TN om – opnieuw – de vlag uit te hangen, maar opleidingsdirecteur Kooij wil zich niet blindstaren op mooie cijfers. ‘Nee, we leven hier niet voor. Het is eerder andersom: omdat we ons onderwijs constant verbeteren, krijgen we daar mooie beoordelingen voor terug.’
‘Je hoeft niet bang te zijn dat studenten je teleurstellen of een loopje met je nemen’
De landelijke kritiek op docentevaluaties is Kooij echter niet ontgaan. ‘Ik snap het punt dat docenten opzien tegen anonieme evaluaties. Maar bij ons zijn evaluaties nooit anoniem, omdat we vervolgens altijd met studenten in gesprek gaan. Een Nationale Studenten Enquête geeft directe input op welke vlakken we kunnen verbeteren. Zo beoordeelden de studenten in het voorgaande jaar de loopbaanoriëntatie relatief minder. Daarom zijn we vorig jaar begonnen met het bezoeken van bedrijven waar TN-alumni werken, zoals Demcon en Thales, door tweedejaars bachelorstudenten.’
TN-opleidingsdirecteur Stefan Kooij.
Bewust Nederlandstalig
Er zijn ook zaken die niet snel veranderen, zeker niet als daar geen goede reden voor is. TN is nog een van de weinige Nederlandstalige UT-bacheloropleidingen. ‘Een bewuste keuze voor onderwijskwaliteit’, zegt Kooij. ‘Dat zouden we ondermijnen door nu over te stappen op volledig Engelstalig onderwijs. Die keuze ligt ook bij ons als opleiding, zo hebben het CvB en de universiteitsraad gezamenlijk bepaald. Wij kunnen in de Nederlandse taal de kwaliteit het beste waarborgen.’
Daarnaast denkt Kooij dat het wel meevalt met een eventuele influx aan internationale studenten. ‘Het is natuurkunde, dat kun je overal ter wereld volgen. Daarin hebben we geen uniek profiel.’ Tel voegt toe dat de Engelse master Applied Physics een betere plek is voor internationale studenten om in te stromen. ‘In de bachelor haal je heel jonge mensen binnen. In het geval van internationale studenten kunnen we moeilijk inschatten hoe goed ze zijn en of ze problemen hebben, zoals autisme of aandachtstoornissen. Als ze instromen in de master kunnen we beter inschatten wat ze aankunnen. En de master is bij uitstek de ontmoetingsplek voor hoogwaardig onderzoek.’
‘Zeventig procent van de TN-studenten vindt dat de mate van internationalisering ver genoeg is doorgevoerd’, vult Kooij aan. ‘Uiteraard zijn wij van mening we dat de studenten zich bewust moeten zijn van het internationale werkveld. Daarom krijgen ze alle vrijheid tijdens hun studie om buitenlandervaring op te doen. Want internationalisering krijg je niet alleen door Engelstalig te zijn. Daarover zijn we het met z’n allen eens.’
In het diepe
Ellen Kiens (21), eerstejaars masterstudent
‘Ik heb net mijn bachelordiploma binnen en volg nu een dubbele master in zowel natuurkunde als scheikunde. Ik had op mijn middelbare school al moeite met kiezen tussen die twee, maar toen ik twijfelde over een dubbele master, werd ik vanuit de opleiding toch aangespoord om ervoor te gaan. Het eerste jaar van mijn bachelor was moeilijk. Ik werd echt in het diepe gegooid, maar daarom ga je ook studeren. Veel practica zorgen ervoor dat je snel op eigen benen leert te staan. Waarom ik voor de UT koos? Ik heb bij iedere universiteit die natuurkunde aanbood gekeken, maar een meeloopdag gaf de doorslag. Hier zag ik mijzelf wel rondlopen, dacht ik. En ik heb nog absoluut geen spijt van die gevoelskeuze.’
Luisteren en praten
Dan de vraag wat andere UT-opleidingen kunnen leren van technische natuurkunde. ‘Kwaliteitszorg’, antwoordt Kooij. ‘Luisteren naar studenten en met ze praten. En ze vooral ook verantwoordelijkheid geven. Je hoeft niet bang te zijn dat ze je teleurstellen of een loopje met je nemen.’
‘Als alles goed gaat, leer je niets’
Tel voegt daar flexibiliteit en maatwerk aan toe. ‘Er wordt te veel bedacht voor studenten. Als we TOM op de regel hadden gevolgd, hadden we een afstrafsysteem ingevoerd. Daarom is bij ons nooit sprake geweest van 15 ec of niets per module, dat had alleen maar demotiverend gewerkt. En flexibiliteit hoeft geen extra tijd of mankracht te kosten.’
Leren van fouten
Het mag duidelijk zijn dat TN als topopleiding ook eigenzinnig is. ‘Dat wordt niet altijd of door iedereen gewaardeerd’, weet Kooij. ‘Maar het is niet dat we halsstarrig zijn. We laten ons graag overtuigen van goede ideeën, als de onderbouwing er maar is.’
De woorden tekenen de drive van het opleidingsmanagement: weten wat goed gaat, sleutelen aan wat beter kan. Proberen en leren van fouten. Want, zo besluit Tel: ‘Als alles goed gaat, leer je niets. Pas als je fouten maakt kom je verder.’
Taart voor TN-studenten vandaag in Carré.
