‘Ik ben hier niet om iemand te bekeren’

Vandaag is officieel zijn eerste dag als studentenpastor. Alsof toeval niet kan bestaan: precies veertig jaar geleden zette Jaco Zuurmond zijn eerste stappen op de campus, als eerstejaarsstudent elektrotechniek. Al snel werd zijn interesse in theologie gewekt en verruilde hij de UT voor een studie theologie aan de Brusselse Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid. Zo opmerkelijk en radicaal is die ommezwaai overigens niet, zegt Zuurmond. ‘Ik ben zeker niet de enige. Er is een vaste stroom aan bèta’s die zich in theologie interesseren. Logica en theologie bijten elkaar niet. Geloof is zeker niet alleen een kwestie van gevoel, maar ook van nadenken.’

Zuurmonds grote inspiratiebron in zijn tijd als student elektrotechniek was C.J. Dippel, toenmalig hoofdscheikundige bij Philips én hobbymatig theoloog. ‘Voor mij maakte hij het geloof heel concreet, terwijl ik zelf niet eens zo gelovig was. Maar hoe hij de verbinding wist te maken tussen god, mens, arbeid en technologie, dat vond ik zo uitdagend en ingewikkeld, daar wilde ik meer van weten.’

'Ik ben hier niet om míjn dingen te doen, ik ben hier om méé te doen'

Buiten vier muren

Anno 2021 volgt Zuurmond bij het Studentenpastoraat Enschede Janneke Bekhof-Smit op, die twee jaar geleden stopte als studentenpastor. Voor driekwart van zijn tijd is hij aanspreekpunt voor UT-studenten, daarnaast blijft hij als predikant verbonden aan de Protestantse Gemeente Enschede. ‘De landelijke kerk subsidieert deze functie, maar laat ik meteen duidelijk zijn: ik ben hier absoluut niet om iemand te bekeren. Ik vind het wél belangrijk om buiten de vier muren van de kerk te zijn en middenin de samenleving te staan. Dat is voor mij de insteek op de universiteit. Ik ben hier niet om míjn dingen te doen, ik ben hier om méé te doen. Maar ik breng natuurlijk wel wat mee. Waar dat uitkomt of nuttig lijkt, kan ik putten uit een oeroude traditie, met prachtige verhalen, met doorleefde wijsheid en confronterende vragen over het leven.’

Geloof en leven zijn voor de studentenpastor immers onlosmakelijk aan elkaar verbonden. ‘Daarom wil ik beginnen bij de mens, het klein houden. Immers, achter de wetenschap schuilt altijd de wetenschapper zelf. De UT zegt: “we zijn een people-first universiteit”. Maar dat is nogal een woord, mens. Wat bedoelen we eigenlijk met mens-zijn? Hoe draagt technologie bij aan een zinvol leven? Als je het mij vraagt, is mens bovenal een woord dat tot gesprek uitnodigt. Ik hoop dat we daar met elkaar mooie gesprekken over kunnen voeren.’

‘Inclusiviteit houdt ook in dat je soms actief inclusief moet zijn’

Studentenpastor voor iedereen

Zuurmond noemt zichzelf ‘totaal oecumenisch’. Met andere woorden, hij wil een studentenpastor zijn voor iedereen. ‘Of je nou een gesprek wil voeren over rouw, over seksuele identiteit, noem het maar op. Je hoeft echt niet protestants of zelfs christelijk te zijn. Het enige waar ik niet tegen kan is mensen die grenzen stellen.’

De praktijk wees al uit dat dat geen holle frase is. Toen begin 2019 de controversiële Nashvilleverklaring verscheen, hees Zuurmond de regenboogvlag bij zijn Ontmoetingskerk en deed hij openlijk afstand van de verklaring. ‘Inclusiviteit houdt ook in dat je soms actief inclusief moet zijn’, zegt hij nuchter. ‘Ja, het maakte wel veel los. Heel veel in positieve zin, tegelijkertijd was er bezorgdheid. Maar ook die bezorgdheid nodigt uit tot bijzondere gesprekken.’

Zoektocht

Hoe hij het studentenpastoraat vorm wil geven – ook op het gebied van activiteiten – noemt Zuurmond een zoektocht. ‘Ik ga op hoop van zegen aan de slag. Dat is ook wat ik mee probeer te brengen: hoop en vertrouwen. Zo vind ik het bijvoorbeeld wel jammer dat er geen wekelijkse kerkdiensten meer zijn op de UT, al is er wel maandelijks een kostbare Taizéviering. Ik wil daarnaast op zoek naar vormen van kerkdiensten, die passen bij die ontmoeting van mens, wetenschap, zingeving en samenleving. Maar ik heb geen concrete plannen, anders dan dat ik volgend jaar rond Pinksteren een beeld wil hebben welk spoor we moeten kiezen. Ik weet in ieder geval zeker dat het een totaal inclusief spoor moet zijn. Maar de vorm – of het nou zingen, mediteren, of iets anders is – daar moeten we samen een weg in vinden en af en toe iets proberen. Tot die tijd blijf ik vooral zoeken, wil ik een netwerk opbouwen en kijken waar kansen liggen.’

‘Studenten stelden voor dat ik over het water moest lopen naar het Torentje van Drienerlo’

Beleving

Desalniettemin staat vanavond direct een eerste activiteit onder zijn leiding op het programma, live Taizémuziek en een tour in de Grote Kerk op de Oude Markt in Enschede. ‘Tijdens de Kick-In heb ik flyers uitgedeeld en veel mensen aangesproken. Of dat ook leidt tot veel bezoekers, dat durf ik niet te zeggen. Maar het gaat vanavond wel iets bijzonders worden. Ik vind het belangrijk om een beleving op te roepen. Kijk, ik kan weinig vertellen over het type steen waarvan de doopvont is gemaakt. Maar ik kan mensen wel stil laten staan bij hoe bijzonder het is dat al dertien eeuwen lang mensen in dit water zijn gedoopt.’

Behalve de UT, wil de studentenpastor ook studenten van Saxion en de AKI aanspreken. Tegelijkertijd weet hij dat het moeilijk PR te maken is vanuit het geloof. ‘Weinig landen zijn zo geseculariseerd als Nederland. De rol van de kerk zoals die een halve eeuw geleden was, is totaal gemarginaliseerd. Al proef ik nu in de samenleving wel een soort hernieuwde interesse in geloof en zingeving. De tijd van “het is voorbij”, is voorbij’, zegt Zuurmond. ‘Ik ben benieuwd of mensen me weten te vinden. Ik ben er in ieder geval als het nodig is.’ Tijdens zijn ronde flyeren bij de Kick-In kreeg hij terloops al wel een tip mee. ‘Studenten stelden voor dat ik over het water moest lopen naar het Torentje van Drienerlo, dat zou nog eens PR zijn, haha.’