Vandaag zat er eentje in onze mailbox. Net zoals gisteren, en eergisteren. Een mail waarin met vette zwarte letters en uitroeptekens staat: Let op! Embargo tot donderdag 12.00 uur! Uitleg over het waarom van zo’n embargo staat er vrijwel nooit bij. Spannend is het nieuws ook zelden. Moeten journalisten zich er dan toch aan houden?
Een embargo is een overeenkomst tussen twee of meer partijen over vertrouwelijke informatie. Stel, een partij wil U-Today informeren en die informatie is vertrouwelijk tot een bepaald moment. Journalisten van U-Today zullen dan die gevraagde vertrouwelijkheid moeten toezeggen; schriftelijk, mondeling, of uit gewoonte (stilzwijgend). Als het nieuws eerder naar buiten wordt gebracht dan afgesproken, dan is dit volgens de Raad voor de Journalistiek ‘in beginsel een gedraging waarmee de grenzen worden overschreden van hetgeen, gelet op de eisen van journalistieke verantwoordelijkheid, maatschappelijk aanvaardbaar is.' Kortom, een journalistieke doodzonde.
Labeltje
Maar wat velen zich niet realiseren, is dat een embargo niet eenzijdig kan worden opgelegd. Zomaar overal een labeltje ‘embargo’ op plakken kan dus niet. Het is aan het nieuwsmedium om te bepalen of zij er mee instemt. Komt het nieuws via andere kanalen naar buiten, en is het nieuwsfeit zorgvuldig gecheckt door de redactie, dan vervalt het embargo meteen.
En dat gaat op de UT ook nog weleens mis. Zo bereikte ons ooit - via een betrouwbare bron - het nieuws van het onverwachte overlijden van een gerenommeerde hoogleraar. Om dat nieuws te checken deden wij navraag bij de woordvoerder van de UT. Diegene bevestigde zijn overlijden, maar verzocht ons ‘met klem’ om nog niet te publiceren. Reden: de universiteit werkte zelf nog aan een in memoriam, en verschillende betrokkenen moesten nog worden geïnformeerd over deze uiterst gevoelige kwestie.
Geen spijt
Daarvoor hadden wij uiteraard begrip, maar ondertussen roerden zich steeds meer UT’ers op Twitter (het huidige X) over dit schokkende nieuws. Ook een mail van de decaan was inmiddels uit gegaan naar honderden medewerkers. U-Today besloot daarop te publiceren. Dat werd ons niet in dank afgenomen. Maar spijt was er niet. We deden ons journalistieke werk zorgvuldig, checkten de bron, pasten hoor en wederhoor toe. En ook bij andere betrouwbare bron wisten we de informatie te verifiëren. Hoe verdrietig nieuws ook kan zijn, journalisten willen zo snel mogelijk mensen op de hoogte stellen. Dat geldt net zo goed voor informatie waarop een embargoverzoek rust.
Maar wachten met publiceren terwijl het nieuws al op straat ligt? Dat druist tegen alle journalistieke waardes in.
Maaike Platvoet
Hoofdredacteur U-Today
