Deel 6: Loes Segerink (35), Universitair Hoofddocent, onderzoeker Bios Lab-on-a-chip bij de faculteit EWI.
Ga eens naar de speeltuin!
‘Als ik aan het woord verwonderen denk, denk ik meteen aan mijn drie kinderen. Ik verbaas en verwonder me over de uitspraken die ze doen, over hoe ze zich ontwikkelen, hoe ze gefascineerd raken door iets kleins. We hebben thuis een schaal met kikkerdril in de tuin. Daar staan mijn dochter en twee zoons elke dag bij te kijken. Ze experimenteren, gooien er bijvoorbeeld een beetje zand bij. Woensdag is mamadag en dan sta ik ook gefascineerd bij de schaal met kikkerdril te kijken. Dat zou ik, als ik geen kinderen had, nooit gedaan hebben. Die mamadag doet me goed, ook als wetenschapper. Ik ben dan niet met mijn onderzoek bezig. Maar juist doordat ik die stap terugdoe, komen er nieuwe ideeën en inzichten. Ik kan het echt iedereen aanraden. Ga eens een dag naar de speeltuin!’
'We gaan uit van een maakbare samenleving'
Zoektocht naar de kans op een kind
Nu ik zelf moeder ben, snap ik beter hoe frustrerend het is als je heel graag kinderen wilt en het niet lukt. Iedereen in je omgeving denkt vaak dat dat zo gepiept is. We gaan uit van een maakbare samenleving. Als het niet lukt om zwanger te worden, verleggen mensen vaak hun grenzen en willen echt alles proberen. Het triggert me waarom de een wel zwanger wordt en de ander niet. Soms staan mensen na vier, vijf jaar onderzoek nóg met lege handen. Dat is pijnlijk. De behandelingen die een stel met een kinderwens ondergaat, zijn ook niet prettig. Ik wil dit traject verbeteren en het liefst verkorten. Maar daarvoor moet eerst de oorzaak van het uitblijven van een zwangerschap achterhaald worden.
Er wordt nu meestal naar twee oorzaken gekeken: is er iets aan de hand bij de vrouw en zijn er wel kwalitatief goede zaadcellen te vinden bij de zaadanalyse van een man. Samen met Radboud UMC zoeken we naar nieuwe manieren om dit te doen. Bijvoorbeeld: kunnen we de levende zaadcellen bij minder vruchtbare mannen beter isoleren uit een biopt. Dat is een ingewikkeld proces, want hoe vind je tien levende zaadcellen in weefsel met miljoenen bloedcellen? Dat is zoeken naar een speld in de hooiberg. Maar het is wél een zoektocht naar de kans op een kind.’
Snijden in een stierenkloot
‘We gaan daar ver in. Een aio heeft samen met een masterstudent van de UT stierenkloten opgehaald bij een slager in Oldenzaal, om daarin te kunnen snijden en een biopt te nemen. Pionierswerk. Dat vind ik fantastisch. Zie je zo’n meid met een supergrote kloot in een plastic zakje op de afdeling door de gang lopen. De vrouwen moesten erom lachen, de meeste mannen trokken wit weg. Maar het geeft wel aan hoever we voor ons onderzoek gaan. Inmiddels heeft het onderzoek resultaat. Met behulp van een microfluidic chip kunnen we in varkenszaad makkelijker levende cellen vinden. Het plan is nu om dit samen met Radboud UMC verder te testen.’
'Ik heb niet de illusie dat de resultaten van mijn onderzoek à la minute in de praktijk gebruikt kunnen worden'
Nieuwe aanvragen voor fertiliteitsonderzoek
‘Volgend jaar wil ik nieuwe subsidies aanvragen voor fertiliteitsonderzoek. Onderzoek naar vruchtbaarheid is vaak een druppel op de gloeiende plaat. Ik heb niet de illusie dat de resultaten van mijn onderzoek à la minute in de praktijk gebruikt kunnen worden. Maar we komen wél steeds stappen verder. Ik wil me graag verder verdiepen in kwaliteitskenmerken bij zaadcellen. Bij een grote categorie mensen is het nog onduidelijk waarom ze niet zwanger worden. Zoals gezegd kijken we naar de eisprong van de vrouw en of de man wel levende zaadcellen produceert. Maar ik wil ook onderzoeken hoe het zit met andere eigenschappen van de zaadcellen, voornamelijk functionele eigenschappen. Een levende zaadcel heeft maar één doel: het dna onbeschadigd naar de eicel brengen. Maar waarom lukt dat niet altijd? Ik wil in vruchtbaarheidsonderzoek scherpere diagnoses kunnen stellen.’
De niet ik, maar wij-gedachte
‘Vorig jaar doneerde de Stichting de Weijerhorst 1,8 miljoen euro aan het Universiteitsfonds Twente voor onderzoek van de Universiteit Twente naar kankerdetectie. In nauwe samenwerking met Amsterdam zijn we op zoek gegaan naar biomarkers van blaaskanker. Daarvoor is de expertise van verschillende disciplines bij elkaar gebracht. Ik krijg energie van die samenwerking. De niet ik, maar wij-gedachte. We vinden het soms nog wat eng. Stel dat anderen er met ons project vandoor gaan. Maar er kan veel meer resultaat bereikt worden met teamwork. We zijn nu samen met Amsterdam bezig een systeem te ontwikkelen waarin we een chip kunnen verwerken die biomarkers in het lichaam zoekt. Zo kunnen we vroegtijdige vaststellen of iemand blaaskanker heeft. Nu moet een patiënt nog elke drie maand een onderzoek ondergaan waarin een camera in de urinewegen wordt aangebracht die speurt naar kankercellen. Straks kan dat vervangen worden door een urinetest. En dat is een stuk minder belastend. We ontwikkelen een table-top, doen daar de urine in en krijgen snel informatie of er sprake is van blaaskanker. Onze hoop is dat we met dezelfde urinetester ook andere kankersoorten kunnen ontdekken. Daar zijn aanwijzingen voor. Het zou fantastisch zijn als het systeem werkt en we het naar de kliniek kunnen sturen.’
'Er zijn maar een paar UT-onderzoekers zichtbaar, terwijl er zoveel leuk onderzoek is'
Gebruik elkaars kwaliteiten
‘Het verwondert me dat de UT heel goed is om niét zichtbaar te zijn. Er zijn maar een paar UT-onderzoekers zichtbaar, terwijl er zoveel leuk onderzoek is. We zijn op de UT te veel ‘down-to-earth’. Zeggen vaak; dat is ons werk toch? En, eerlijk is eerlijk, sommige wetenschappers vinden er ook geen klap aan om over hun onderzoek te vertellen. Ik vind dat we veel meer elkaars kwaliteiten moeten gebruiken. Ben je geen goede spreker? Zoek die er dan bij! En denk ook eens in tegenstellingen. Breng twee rare vakgebieden bij elkaar, of onderzoekslijnen die totaal niet matchen en maak een lijstje wat de UT eraan zou kunnen hebben. Mix bijvoorbeeld de achtbanen van Jurnan Schilder met het ontwikkelen van ‘een leven-lang leren methodiek’ van Maaike Endedijk. Spannend toch?’
