De opleidingsdirecteur technische bedrijfskunde schetst hoe de situatie twaalf jaar geleden was: ‘Wachtlijsten waren toen een groot probleem, artsen zagen het als een statusmiddel; zonder wachtlijst hoorde je er niet bij. Er was geen prikkel om efficiënt te werken.’
Grijze druk
‘De kosten in de zorg lopen momenteel op, waarbij veel onterecht wordt toegeschreven aan vergrijzing’, zegt Hans. ‘Die vergrijzing moet namelijk nog plaatsvinden. De grijze druk zal de komende 20 jaar verdubbelen. Op het moment lees je in kranten dat bezuinigd moet worden en dat er ontslagen vallen, maar dit zijn geen langetermijnoplossingen. Het hoeft ook niet, als ziekenhuizen efficiënter en effectiever gaan werken.’
Hans vervolgt: ‘Met behulp van wiskundige modellen en technieken en computersimulaties wil ik objectiviteit brengen in het veranderen van de organisatie van zorgprocessen. We proberen daarbij niet alleen de efficiëntie van die processen te verbeteren, maar tegelijk ook de kwaliteit van zorg en de kwaliteit van arbeid. Het moet weer prettig worden om te werken in deze sector.’
Gedreven door medische keuzes
Hans zegt dat ziekenhuizen geen grip hebben op de eigen kosten, zeker logistiek gezien niet. Ziekenhuizen zijn volgens hem steeds minder bereid om dure medicijnen voor te schrijven aan patiënten. Aan de andere kant weten ze nauwelijks wat de kosten zijn van de zorgprocessen.
Als voorbeeld draagt hij het revalidatieproces aan van een patiënt: ‘Alles in de zorg wordt gedreven door medische keuzes. De technisch-bedrijfskundige kant komt pas later. Soms moet iemand in vijf dagen langs bij vijf verschillende specialisten. Dat kan toch ook in één dag.’
‘We’ve always done it this way’
‘Denk bijvoorbeeld aan operatiekamers’, zegt hij. De strikte blokkenschema’s daarvan zorgen voor sterke wisselingen in het aantal patiënten op de verpleegafdelingen. Door flexibele tactische planning kun je de variatie in de werkdruk terugbrengen. Dat is voor iedereen beter.’
Terwijl Hans met deze oplossingen komt vanuit helicopter view, heeft hij vaak te maken met medisch specialisten die nauwelijks verder kijken dan hun eigen afdeling. ‘De geneeskundeopleidingen hebben niet of nauwelijks aandacht voor logistiek, en zijn vooral gericht op specialisatie. Dit leidt tot tunnelvisie ten aanzien van logistieke processen.’ Dat is frustrerend voor Hans. Niet voor niets prijkt aan de muur van zijn kantoor in de Ravelijn een poster met daarop een citaat van Grace Hopper: ‘The most dangerous phrase in the language is: We’ve always done it this way.’
Moeilijk in een vitrinekast te plaatsen
Hans slaat hardop denkend een brug van ziekenhuizen naar de UT. ‘Ook hier heb je last van een eilandencultuur en koppige mensen. Laten we nou onze kennis gebruiken in onze eigen organisatie, maar gelukkig gebeurt dat al steeds meer. Practice what you preach, bijvoorbeeld een real-time overzicht op Google Maps wat de bezetting van collegezalen zijn, zodat we adaptief kunnen roosteren.’
Daarbij geeft Hans aan dat de zichtbaarheid van zijn onderzoek een probleem is. ‘Daar heeft mijn hele onderzoeksgroep (CHOIR, red.) last van. Mijn soort onderzoek is moeilijk in een vitrinekast te plaatsen. Ik kan er alleen maar een verhaal over vertellen, en cijfermatig resultaten laten zien. Ook al zie je het niet in vitrinekasten of laboratoria op de UT, heeft het onderzoek een grote invloed op de hele samenleving.’
