Wetenschap is ‘ook maar een mening’? Tijd om daar tegen in opstand te komen, vonden wetenschappers en hun sympathisanten in een kleine vijfhonderd steden wereldwijd. Zo ook op het Amsterdamse Museumplein, waar zaterdagmiddag enkele honderden mensen op de been waren.
Trump
Klimaatverandering was het meest besproken thema tijdens de bijeenkomst. Veel aanwezigen zijn bang dat de regering Trump minutieus verzamelde wetenschappelijke data over het klimaat in één keer van tafel zal vegen. Het protestbord met het meeste bekijks had een duidelijke boodschap voor de Amerikaanse president: ‘you can’t grab science by the pussy’.
Sowieso moest Trump het flink ontgelden op het Museumplein. Een groep vrouwen uit het Amerikaanse Georgia, getooid met roze pussy hats, vindt dat wetenschap nooit politiek zou moeten zijn, maar voor Trump maken ze een uitzondering. ‘We moeten met dit soort marsen laten zien dat de oppositie tegen hem groot is.’ Kun je als Trump-sympathisant ook meedoen aan zo’n mars? ‘Nee’, zeggen de vrouwen. ‘Je kunt wel Republikein zijn, maar Trump én de wetenschap steunen is onmogelijk.’
Vertrouwen
Minder uitgesproken ging het eraan toe op het hoofdpodium, waar prominente wetenschappers van verschillende disciplines de waarde van objectieve feiten, empirisch bewijs en herhaalbare experimenten benadrukten. Nationalistische tendensen, populisme en onderbuikgevoelens moesten het ontgelden in de speeches, maar onderzoekers als Appy Sluijs, Pearl Dykstra en Peter Hagoort benadrukten vooral het belang van eensgezindheid en investeringen in de wetenschap. ‘Geef wetenschap het vertrouwen, simply by boldly going where no one has ever gone before’, aldus laatstgenoemde.
Wie hoopte op wat meer activisme kwam aan zijn trekken bij de toespraak van Jarmo Berkhout. De voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond hekelde de rechtse politiek, die de wetenschap zou misbruiken voor ‘perverse doeleinden’.
Geen ‘linkse hobby’
Hij had geen goed woord over voor het plan van de Tweede Kamer om onderzoek te doen naar de politieke kleur op universiteiten. ‘Waarom zou dat belangrijk zijn? Wetenschap is volgens hem geen ‘linkse hobby’, maar de levensader van een gezonde samenleving.
De wetenschap moet niet in dienst staan van de politiek’, aldus Berkhout, die de March for Science prees als middel om een ‘vuist te maken tegen fascistoïde neigingen’.
'Pracht van de wetenschap vieren'
Gemoedelijker was de sfeer in de Exploration Tents, bedoeld om mensen de wondere wereld van de wetenschap te laten zien. Bij Mini Professors maakten kinderen kennis met scheikundige proefjes, terwijl even verderop een dwarsdoorsnede van een kat te zien was.
Tussen kraampjes over onderzoek naar anorexia en overgewicht bij kinderen, stond ook een ijskar. De Koninklijke Nederlandse Akademie van de Wetenschappen (KNAW) deelde gratis ijsjes uit in de tent, waar de temperatuur vanwege de vele bezoekers aardig was opgelopen. ‘Onze verleidingstechniek werkt goed, want om een ijsje te krijgen, moeten mensen eerst langs onze kraam’, lachte president José van Dijck.
Rector magnificus Vinad Subramaniam van de Vrije Universiteit voerde het woord namens een aantal van zijn collega’s. ‘Een maatschappij die de wetenschap beknot, beknot zichzelf. Laten we niet alleen onze zorgen delen, maar ook de pracht van de wetenschap vieren.’ Hoe kan dat beter dan door extra te investeren in de wetenschap, vroeg hij het publiek.
Extra miljard?
Onderwijsminister Bussemaker was ook van de partij en dus werd ze naar voren geroepen voor een slotwoord. ‘Wetenschappers zijn doorgaans niet de eersten die demonstreren’, zei ze, ‘dus het is mooi om hier zoveel mensen te zien. Graag wil ik benadrukken hoe belangrijk het is om te investeren in fundamenteel onderzoek in klimaat en gezondheid, maar ook in bijvoorbeeld sociale cohesie.’
Ze wilde niet onderschrijven dat er een miljard euro extra moet komen voor de wetenschap, maar dat mocht de pret niet drukken: VU-rector Subramaniam nodigde haar en de rest van de stoet uit voor een science stroll rondom de vijver op het Museumplein. Zo werd er toch nog even écht gemarcheerd.
