Doel van de bijeenkomst is informatie geven over open acces. ‘En we willen weten wat onderzoekers nodig hebben om vrij toegankelijk te publiceren’, zegt Nicole Loorbach (LISA). ‘Waar lopen ze tegenaan, hoe kunnen we ze helpen? Ik denk dat niemand principieel tegen open access is, maar we hebben nog een flinke stap te zetten.’
In 2016 was 41 procent van de UT-publicaties open access, een jaar ervoor lag dat percentage nog op dertig procent. ‘We kunnen vaststellen dat we de landelijke doelstelling om in 2020 volledig open access te zijn met dit tempo niet halen’, aldus Loorbach.
Dubbele kosten
Open access, het is een heel traject. De universiteiten willen graag dat al hun publicaties vrij toegankelijk zijn, maar wetenschappelijke tijdschriften houden hun inkomsten in de gaten. ‘Uitgevers ontvangen nu abonnementsgeld én een bedrag voor wetenschappelijk publicaties in hun tijdschriften. Daar betaalt de onderzoeker voor. Universiteiten willen die dubbele kosten niet.’
Daarom zijn er stappen gezet richting open access. De Vereniging van Universiteiten (VSNU) heeft onderhandeld met uitgevers. Het resultaat is dat UT-auteurs in bijna 8000 abonnementstijdschriften gratis open access kunnen publiceren. Maar, dat is volgens Loorbach niet per definitie een duurzame oplossing: ‘Overeenkomsten lopen af en we weten niet wat de uitgevers in de toekomst gaan doen.’
Auteursversie
Onderzoekers hoeven de onderhandelingen tussen uitgevers en universiteiten niet af te wachten, zegt Loorbach. ‘We denken dat er nog te weinig besef is van de vele mogelijkheden om gratis of met korting open access te publiceren. Kijk als onderzoeker of een van die 8000 tijdschriften geschikt is voor je onderzoek. En, we hebben UT Research Information. Daar kan de onderzoeker de auteursversie van het artikel deponeren, zodat die vrij toegankelijk is. Dat gebeurt nu nog te weinig. Tot slot is er ook nog het Open Science Fund van de UT. Als je publiceert in een open access tijdschrift, kun je een tegemoetkoming van vijftig of van zelfs honderd procent van de kosten krijgen uit dit fonds. Tijdens de bijeenkomst informeren we onderzoekers graag over al deze mogelijkheden.’
De bijeenkomst is op woensdag 21 februari in de Vrijhof vanaf 15:00 uur onder leiding van journalist Frénk van der Linden.
