De lidstaten van de Europese Unie onderhandelen momenteel over het budget dat ze de komende zeven jaar samen willen uitgeven. De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, presenteerde daartoe vorige week een nieuw begrotingsvoorstel.
Begroting
Voor het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon Europe had de Europese Commissie in mei nog 94,4 miljard euro voor de komende zeven jaar begroot. Daarvan kwam 13,5 miljard uit een speciaal Europees herstelfonds voor corona.
In het nieuwe voorstel van Michel wordt nu in totaal 89,4 miljard euro begroot. Daar zit de ‘top-up’ van 13,5 miljard uit het herstelfonds nog steeds bij. In totaal reserveert Michel dus 75,9 miljard voor Horizon Europe.
Dat is vijf miljard euro minder dan wat de Europese Commissie in mei had voorgesteld, en zelfs 7,6 miljard minder dan haar eerdere voorstel uit 2018. Tegelijkertijd is het iets meer dan het budget voor de periode 2014-2020, toen er nog 74 miljard werd geïnvesteerd.
Stap terug
De Europese universiteiten vrezen voor hun onderzoeksbudget en zijn een campagne gestart met de bijbehorende hashtag #EUInvestInKnowlegde. Juist in crisistijd is sterk Europees onderzoek van groot belang, stellen zij in een gezamenlijke verklaring. De actie wordt ook gesteund door de Europese Onderzoeksraad.
Voorzitter Pieter Duisenberg van universiteitenvereniging VSNU sprak op Twitter van een ‘ongelooflijke stap terug’ voor de innovatieagenda van Europa. Volgens hem loopt de Nederlandse economie door de beknibbeling maar liefst 3,6 miljard euro mis.
Ook D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie spraken dinsdag in een debat in de Tweede Kamer hun zorgen uit over de bezuiniging van 5 miljard. Maar premier Rutte antwoordde dat van een bezuiniging geen sprake is. ‘Ook die budgetten worden nog steeds geïntensiveerd.’
Ingewikkeld
‘De berekening is ongelooflijk ingewikkeld’, zegt beleidsmedewerker Joep Roet van Neth-ER, de voorpost van het Nederlandse ‘kennisveld’ in Brussel. ‘Het hangt er maar net vanaf waar je zo’n bedrag mee vergelijkt en hoe je het corrigeert. In deze discussie gebruikt iedereen het cijfer dat hem of haar het beste uitkomt.’
Vergeleken met het budget voor de periode 2014-2020 is het nieuwe budget voor de komende periode volgens Roet nu nagenoeg gelijk: 74 miljard om 75,9 miljard. ‘Maar dat is nu juist het probleem. Er was een broodnodige verhoging aangekondigd, maar die dreigt nu te sneuvelen.’
Voor elke euro
Toch heeft Roet goede hoop dat de protesten van de Europese universiteiten vruchten zullen afwerpen. ‘Hier moet zowel in Brussel als in Nederland aandacht voor zijn. Het jammere is dat Nederland in het algemeen geen extra geld wil investeren in Europa, terwijl een kleinere begroting juist ten koste gaat van onderdelen waar we zelf veel aan hebben.’
Voor elke euro die Nederland bijdraagt aan het onderzoeks- en innovatiebudget krijgt het er anderhalf terug, zegt hij. ‘Dat geld gaat niet naar de landbouw, maar naar onze universiteiten, umc’s, hogescholen en bedrijven. Het zou enorm zonde zijn als dat wegvalt.’
De Europese Raad komt aankomende vrijdag en zaterdag voor het eerst sinds maanden weer bijeen in Brussel. Daar gaan de regeringsleiders het begrotingsvoorstel van Michel bespreken.
