Er is een ‘groot kostenbewustzijn’ onder bestuurders, schrijft Esther Deursen, waarnemend inspecteur-generaal van de Onderwijsinspectie. ‘Dat stemt tot tevredenheid.’
Dat is weleens anders geweest. In de media doken met regelmaat verhalen op over torenhoge declaraties, bijvoorbeeld van reiskosten en een peperdure bureaustoel.
Eigen regels
De vorige minister van Onderwijs kreeg er genoeg van en dreigde met ingrijpen als de hogescholen en universiteiten er zelf niets aan deden. Dus kwamen ze met eigen richtlijnen voor onkostenvergoedingen. Die gingen per januari 2018 in. Nu wilde de inspectie weten of de onderwijsinstellingen zich aan hun eigen regels hielden.
En ja, dat doen ze, blijkt uit een steekproef onder tien hogescholen en vijf universiteiten. Vaak zijn ze nog iets soberder dan de landelijke richtlijnen voorschrijven. Bestuurders vliegen bijvoorbeeld zelden businessclass, al is dat op lange vluchten wel toegestaan.
Soms is het wat onduidelijk hoe het gaat met bijvoorbeeld reiskosten en opleidingskosten, zeggen de inspecteurs: zijn dat bestuurskosten of kosten voor de hele organisatie die geen nadere verantwoording behoeven? Maar dat mag geen naam hebben.
Uitvergroot
Dat vinden de bestuurders zelf ook. Tegen de inspecteurs zeiden ze vaak ‘dat de publieke en media-aandacht voor de bestuurskosten te veel uitgaat van wantrouwen en dat incidenten onterecht worden uitvergroot’. Het zou geen recht doen aan de integriteit van de bestuurders.
Veel ophef was er zo’n tien jaar geleden bij de Hogeschool Inholland, waar zelfs het Openbaar Ministerie zich over de torenhoge declaraties boog. Het hielp niet dat het hbo de declaraties destijds binnenskamers probeerde te houden.
Onder de universiteiten trok vooral de Universiteit Utrecht de aandacht. De politiek keek met argusogen naar de dure etentjes en hoge reiskosten. Toenmalig VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg (tegenwoordig voorzitter van universiteitenvereniging VSNU) stelde schriftelijke vragen aan de minister: hebben de reisjes en etentjes van de bestuursleden bijgedragen aan beter onderwijs?
Relativeren
De minister is nu tevreden, schrijft ze in een reactie. Ze gaat de bestuurskosten dus niet aan banden leggen: er komt geen wettelijke regeling. Wel wil ze graag dat de instellingen de adviezen van de inspectie overnemen voor kleine verbeteringen, zodat de vergoedingen nog iets transparanter worden.
Met het huidige rapport van de Onderwijsinspectie kan de minister toekomstige incidenten relativeren. Over het algemeen gaat het goed, is daarvan de strekking.
