Vrouwendag: de voorsprong van vrouwen in het onderwijs

Het is vandaag Internationale Vrouwendag. We zetten een paar cijfers op een rij: hoeveel vrouwen gaan studeren, hoeveel behalen hun diploma en hoeveel vrouwelijke hoogleraren zijn er onderhand?

Er valt veel te zeggen over de positie van mannen en vrouwen in het onderwijs, maar een ding is wel duidelijk: er gaan meer vrouwen dan mannen studeren en over het algemeen gaan ze makkelijker door hun studie.

Meer vrouwen dan mannen

Zowel de universiteiten als de hogescholen zien meer vrouwen dan mannen beginnen aan een opleiding. Het is bepaald geen nek-aan-nekrace: in studiejaar 2021/22 ging het om een verschil van vele duizenden.

© HOP. Bron: UNL (wo) en CBS (hbo). Peiljaar: 2021/22.

In het verleden was het anders

Vroeger gingen vrouwen minder vaak studeren, maar sinds 1997 staan er in het hbo meer vrouwen dan mannen ingeschreven. Negen jaar later werd het omslagpunt ook aan de universiteiten bereikt.

© HOP. Bron: CBS. Breuk in de lijn: in 1972 en 73 boycotten studenten de formele inschrijving in het wo.

Vrouwen behalen vaker diploma

De kloof wordt wijder in het onderwijs zelf. Vrouwen studeren sneller dan mannen. Aan de universiteiten behaalt 77 procent van de vrouwen binnen drie of vier jaar het bachelordiploma, terwijl dat slechts 61 procent van de mannen lukt. (Voor de masters maken de universiteiten zulke cijfers niet bekend.)

Van de mannelijke hbo-bachelorstudenten haalt 42 procent binnen vijf jaar de eindstreep. Onder vrouwen is dat maar liefst 62 procent. Na acht jaar is het 61 om 75 procent in het voordeel van de vrouwen.

Dus reiken de instellingen ook meer diploma’s aan vrouwen uit dan aan mannen. Ook hier is het verschil weer vele duizenden.

© HOP. Bron: UNL (wo) en CBS (hbo). Peiljaar: 2020/21.

Jonge vrouwen vaker hoogopgeleid

Als er meer vrouwen studeren en hun diploma behalen, zijn er uiteindelijk ook meer vrouwen dan mannen hoogopgeleid. In de leeftijd tussen de 25 en 45 jaar hebben vrouwen beduidend vaker een hbo- of wo-diploma dan mannen.

© HOP. Bron: CBS.

Promoties

Ook al behalen vrouwen al jarenlang vaker een diploma dan mannen, toch gaan ze relatief minder vaak door in de wetenschap. Maar dat kan veranderen. In het academische jaar 2020/21 promoveerden er voor het eerst meer vrouwen dan mannen aan de Nederlandse universiteiten. Het scheelde zes promovendi.

Overigens bleek in 2019 uit onderzoek van de Universiteiten van Nederland dat mannen en vrouwen ongeveer even vaak het proefschrift afronden. Dat lukt uiteindelijk zo’n driekwart van hen.

Wie geeft er les?

Hbo-studenten hebben meer vrouwen dan mannen als docent. De hogescholen telden 16.912 mannelijke en 18.927 vrouwelijke docenten. Aan de universiteiten verschilt het per type docent en onderzoeker.

Van de bijna 3.195 hoogleraren zijn er slechts 858 vrouw (bijzonder hoogleraren niet meegeteld). Dat is ongeveer een kwart. Over de lectoren in het hbo zijn geen recente cijfers, maar in 2018 was 31 procent van hen vrouw.

Loonverschillen

Het verschil neemt af, maar vrouwen krijgen over het algemeen minder betaald dan mannen. Dat is met name in het bedrijfsleven het geval, waar mannen zo rond hun dertigste beduidend meer beginnen te verdienen dan vrouwen. Bij de overheid hebben vrouwen aanvankelijk een voorsprong, maar die verdwijnt als ze begin veertig zijn.