Vijf wetenschappers, die eerder hun baan verloren om hun politieke overtuigingen, richtten in 2020 de Vrije Universiteit in Moskou op. Het doel was om onafhankelijk onderzoek te doen en online onderwijs te verzorgen. Een eigen gebouw was er niet. De instelling telde naar verluidt honderden docenten en duizenden studenten, al zijn er geen officiële tellingen.
Maar in de ogen van het Kremlin is de universiteit ‘onwenselijk’ en ‘extremistisch’. Studenten zou worden bijgebracht ‘een hekel te hebben aan Rusland’ en de universitaire staf zou een ‘ultra-liberaal model van de Europese democratie aanhangen en opleggen’.
Academische vrijheid
Op haar site meldt de universiteit dat onafhankelijk onderwijs geen misdaad is en dat plaatsing op de zwarte lijst ongrondwettelijk is. Toch worden alle activiteiten opgeschort met het oog op de veiligheid van studenten en docenten. Het bestuur overweegt vanuit het buitenland te gaan opereren.
Wiskundige Andronik Aroetjoenov, docent aan de universiteit en voorzitter van de laatste onafhankelijke universitaire vakbond, vertelde eerder aan het HOP hoe de academische vrijheid in Rusland steeds verder onder druk is komen te staan sinds de inval in Oekraïne begin vorig jaar.
‘In Rusland leef je zonder hoop, en toch wil ik blijven’, zei Aroetjoenov. ‘De academische wereld zoals we die kenden in Rusland is dood. Je kunt blijven en anderen proberen te helpen, of vluchten.’