Promovenda Gerlinde van der Maten van BMS-vakgroep Health Technology & Services Research heeft vrijdag de eer om het zesduizendste UT-proefschrift te verdedigen. De ceremonies worden nu al jarenlang begeleid door pedellen Wim Koehorst en Raymond Linderhof.
Na al het voorbereidende en begeleidende werk vanuit de Twente Graduate School (TGS) buigen zij zich als pedel over wat ze ‘het laatste stukje’ van iemands promotietraject noemen. ‘En dat blijft het mooiste wat er is’, zegt Koehorst, die in 2006 zijn eerste promotie leidde en formeel in 2015 de ceremoniële staf overnam van zijn voorganger Gerrit Keizer.
'De ene promovendus is bloednerveus, de ander steekt bijna uit de losse pols een verhaal af' - Raymond Linderhof
IJs breken
Koehorst maakte al bij duizenden promovendi de laatste loodjes van hun promotietraject mee. Linderhof, sinds 2021 pedel, zag er honderden van dichtbij. ‘De ene is bloednerveus, de ander steekt bijna uit de losse pols een verhaal af. We proberen in ieder geval bij elke kandidaat tijdens een intakegesprek aan te voelen hoe diegene is. Dan kunnen wij daarop inspelen’, aldus Linderhof.
Aangezien bij menig kandidaat de nodige nervositeit heerst, is het voor de pedellen zaak om ‘het ijs te breken’, vertelt Koehorst. ‘We proberen wat zenuwen bij een promovendus weg te halen. Bij ontvangst worden er altijd foto’s gemaakt. Tijdens zulke momenten proberen we een ontspannen sfeer te creëren. Ik sluit niet uit dat er ooit een limbodans onder de pedelstaf door plaatsvond. Alle gekheid op een stokje, op zo’n manier verschijnt iemand op een andere, meer ontspannen, manier voor een commissie.’
'We hebben weleens de sneakers van professoren en paranimfen moeten omruilen voor ander schoeisel' - Wim Koehorst
Sneakers
Want uiteindelijk is zo’n promotie een ceremoniële aangelegenheid, met alle bijbehorende egards. Ook daar zien de pedellen op toe. ‘We zijn niet de strengsten, maar er gelden wel bepaalde regels’, aldus Linderhof. ‘Neem bijvoorbeeld de kledingvoorschriften: de hoogleraren dragen een toga, de promovendus een rokkostuum en de paranimfen een pak of jurk.’
‘Maar het komt weleens voor dat mensen die boodschap niet hebben begrepen; we hebben weleens de sneakers van professoren en paranimfen moeten omruilen voor ander schoeisel’, vult Koehorst aan. ‘Gelukkig hebben we leentoga’s en leenschoenen. En we hebben allebei jarenlange horecaervaring (Linderhof en Koehorst werkten sinds 2004 jarenlang samen in de bediening van de Faculty Club, red.). In de horeca draait alles om service, dus ik heb weleens last-minute iemands schoenen staan poetsen.’
Verdrietige mensen
Door de jaren heen maakten de pedellen het nodig mee. Vooral de coronacrisis hakte erin. ‘Een heftige en soms angstaanjagende tijd’, zegt Koehorst. ‘We moesten het wiel ineens opnieuw uitvinden, met promoties die digitaal plaatsvonden, of met mensen op anderhalve meter afstand van elkaar. Wat hebben we veel verdrietige mensen voorbij zien komen, omdat ze op deze manier hun promotietraject moesten afronden, of als het op het laatste moment toch werd afgelast vanwege aangescherpte maatregelen. Dat ging ons bij TGS allemaal aan het hart.’
Ondanks de crisis bleven de protocollen staan, vervolgt Linderhof. ‘Ook al zat een hoogleraar thuis achter het scherm, de toga moest aan. Na de crisis is het wel gangbaarder geworden dat mensen op afstand aanwezig zijn bij een verdediging. Het is wat… efficiënter geworden allemaal, al is dat misschien niet het juiste woord. Het blijft het mooiste als iedereen gewoon fysiek aanwezig kan zijn bij zo’n bijzonder moment.’
'Vervelen doet het nooit, dit blijft prachtig om te doen' - Wim Koehorst
Een gebroken staf en gebrekkig Engels
Met al die promoties achter de rug, hebben de pedellen de nodige anekdotes die boven komen drijven. ‘Mijn pedelstaf is eens gebroken, in drie stukken’, vertelt Linderhof. ‘Onlangs nog, die wordt momenteel onderin Carré gerepareerd.’ ‘Ik kan me nog een Chinese promovendus herinneren die vanwege zijn gebrekkige Engels een tolk mee had’, vult Koehorst aan. ‘So you are the translator?’, vroeg ik, waarop de tolk me vragend aankeek. Dat werd een bijzondere verdediging.’
‘We hebben ook weleens een voorzitter gehad die zo vaak struikelde over het woord prerogative, dat hij het hield bij ‘wat een rotwoord’ en de ceremonie vervolgde’, zegt Koehorst. Gevolgd door Linderhof: ‘Oh en ik had een tijd geleden een echtpaar dat een uur na elkaar promoveerde. Toevallig allebei uit Oldenzaal, dus ik kende ze.’
Als het aan Koehorst en Linderhof ligt, zijn ze er ook tijdens de zevenduizendste promotie bij. ‘Vervelen doet het nooit, dit blijft prachtig om te doen’, zegt Koehorst. ‘Er is altijd wel iets leuks of bijzonders aan elke promotie. Geen enkele is hetzelfde.’
