Een voor driekwart gevulde Waaier 1 hoorde het Gaudeamus igitur van de studenten van College Cnødde aan, het cortège aan hoogleraren betrad de zaal onder begeleiding van de pedellen en rector Tom Veldkamp heette iedereen welkom. Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, hield vervolgens de keynote-lezing over het thema van de dag: de circulaire economie.
Voor zover traditionele ingrediënten voor elk verjaardagsfeest van de UT. Want voordat Dronkers goed en wel aan zijn verhaal kon beginnen, interrumpeerden twee pro-Palestinademonstranten zijn lezing, een actie die rector Tom Veldkamp in de kiem smoorde.
Tovenaar en profeet
Rode draad in Dronkers’ verhaal was het boek The Wizard and the Prophet van schrijver Charles C. Mann. ‘De tovenaar is de techno-optimist – iemand die heilig gelooft in de vindingrijkheid van de mens om het huidige systeem te veranderen. De profeet wil oplossingen vinden binnen het bestaande systeem.’
Maar voordat Dronkers veel verder kon komen, laaide opnieuw onrust op uit de zaal. Nog eens twee pro-Palestinademonstranten onderbraken het verhaal van de secretaris-generaal. Het leidde tot verontschuldigingen van rector Tom Veldkamp aan de aanwezigen. ‘Dit is geen respectvolle manier om deze discussie te voeren. Ik voel me eerlijk gezegd beledigd en zie geen aanleiding om nog verdere gesprekken te voeren met deze actiegroep.’
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Aan het einde van zijn betoog wierp Dronkers de vraag op: hebben we tovenaars of profeten nodig om de grote uitdagingen van onze tijd het hoofd te bieden? Zijn antwoord: allebei. ‘Om circulariteit de norm te maken, hebben we zowel systemische verandering als innovatie nodig. Individueel heeft noch de tovenaar noch de profeet gelijk. Maar samen kunnen ze problemen het hoofd bieden. Niet door elkaar te veroordelen, maar door elkaar uit te dagen, scherp te houden, de feiten voor zich te laten spreken en ruimte te geven aan het onverwachte. Dat is ook de academische geest waarop de samenwerkingsovereenkomst tussen de Universiteit Twente en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is gebouwd.’
‘Interessante tijden’
De interrupties van de demonstranten vormden een scherp contrast met een anders wat ingetogen diesviering. Zoals rector Veldkamp het introduceerde bij zijn toespraak: ‘Het is een feestelijke dag die we sober vieren.’ Dat heeft alles te maken met de huidige financiële én politieke omstandigheden, zo leidde hij in aan de hand van een aloude Chinese vloek: ‘May you live in interesting times’.
Want ‘interessante tijden’, dat zijn het zeker voor de UT, aldus de rector. Hij noemde niet alleen oorlogen, klimaatverandering en polarisatie, maar ook het vertrouwen van de maatschappij in universiteiten, het veranderde politieke klimaat en de financiële uitdagingen voor de UT. ‘Hoe de gevolgen er voor ons uitzien, weet ik niet. Maar al deze ontwikkelingen gaan hun gevolgen hebben.’
Daarom sprak hij een boodschap uit van hoop, om de universiteit in het middelpunt van de maatschappij te plaatsen als zogeheten vierde-generatie-universiteit met impact. ‘We kunnen die Chinese vloek ook omdraaien. We zijn een ondernemende universiteit, we zijn ingenieurs. Laten we deze interessante tijden zien als een kans. Laten we leven in hoopvolle tijden.’
Drie prijzen
Tijdens de 62e dies natalis van de UT werden drie prijzen uitgereikt: de Marina van Dammebeurs, de Professor de Winterprijs en de Overijssel PhD Award.
Winnaar van de Overijssel PhD Award, een geldbedrag van 5000 euro, was Meike Nauta, die eerder al de Young eScientist Award won. Ze promoveerde in 2023 cum laude op het gebied van Explainable Artificial Intelligence. Nauta werkt inmiddels als datawetenschapper en AI-consultant bij Datacation in Eindhoven. Voormalig EEMCS-decaan Joost Kok noemde haar proefschrift ‘een routekaart voor onderzoek naar AI met een duidelijke human-touch.’ Gedeputeerde Erwin Hoogland reikte de prijs uit namens de Provincie Overijssel.
De Professor De Winterprijs ging naar Mariana Belgiu, universitair hoofddocent bij de ITC-vakgroep Earth Observation Science. Met de ‘publicatieprijs voor vrouwelijk toptalent’ gaat 2500 euro gepaard.
De Marina van Dammebeurs, 9000 euro en een kunstwerk, ging naar Shira van Lohuizen. Zij studeerde Toegepaste Communicatie Wetenschap en Human Resource Development aan de UT. De jury koos voor Van Lohuizen vanwege ‘haar duidelijke visie op modern leiderschap, wat nodig is voor de verschillende transities’. De jury keerde dit jaar geen beurs voor een runner-up uit: zes van de negen kandidaten vielen direct af omdat de indiening niet voldeed aan de criteria.
Tijdens voorgaande jaren werd de Brinksma Innovation Grant ook uitgereikt tijdens de dies natalis, maar dat gebeurt dit jaar in de Week of Education, van 10 tot en met 14 juni. Hetzelfde geldt voor de Senior Kwalificatie Onderwijs-certificaten en de Centrale Onderwijsprijs.
