Drie Twentse voetbalrobots verliezen van genadeloos Duits elftal

Het is dag twee van de RoboCup in La belle endormie, waar de Twentse studenten het Bordeauxrood RoboTeam-paars hopen te kleuren. Na de zeperd van gisteren wacht deze middag een loeizware tegenstander, regerend wereldkampioen TIGERs. Het team buffelde tot diep in de nacht door om de fouten van gisteren eruit te halen, laat teamleider Emy Ganzeboom voorafgaand aan de wedstrijd weten. ‘Een van de teamleden viel met een soldeerbout in z’n hand in slaap. Dat was wel het moment om hem naar bed te sturen.’

Malheur

Het lijkt erop dat de meeste malheur van gisteren verholpen is. ‘Er waren problemen met de time stamps. Tussendoor kregen we de hele tijd een nulletje door, terwijl die eigenlijk zou moeten aftellen. Daar hebben we nog nooit eerder last van gehad, maar het moet nu verholpen zijn’, aldus Ganzeboom. Al rest nog de vraag of het team meer dan vier à vijf robots aan de aftrap kan laten verschijnen. Gisteren was het team namelijk zwaar in ondertal tegen acht Japanse robots. ‘Net op het moment dat we een top board gereed denken te hebben, blijkt die het toch niet te doen.’ Dus blijven de studenten vooral solderen, programmeren en testen, tot aan de aftrap.

Wie dezer dagen een kijkje neemt in de hallen van het Parc des Expositions de Bordeaux, zal constateren dat technische problemen eerder regel dan uitzondering zijn, onder alle deelnemers. Robots vallen te pas en te onpas om, botsen, kijken de verkeerde kant op, missen voor open doel, schieten ‘m in eigen doel. Vaak staan ze tergend lang stil, wachtend op een kunstmatig intelligent seintje. Het kan nog erger, soms weigeren de robots volledig dienst en kan een wedstrijd niet gespeeld worden. Met andere woorden: wie vreest dat kunstmatige intelligentie de mensheid op korte termijn ontstijgt, doet er goed aan om een kijkje te nemen bij dit evenement.

Robot-Makkelie

De Small Size League waarin het Twentse RoboTeam uitkomt, biedt nog relatief veel actie vergeleken met veel andere voetbal-, reddings- of domoticadisciplines. Al moet hier ook opgemerkt worden dat het spel vaak stilligt tijdens de wedstrijden. De wedstrijden kennen immers een zuivere speeltijd van tweemaal vijf minuten, maar vaak duren ze langer dan een uur. Hoe dat komt? Hoewel het speelveld volledig omringd is door borden, mag niet via de boarding gespeeld worden. Gaat de bal uit, dan moet een robot de bal zélf op de lijn terugleggen, waarna de tegenstander verder mag spelen.

Het wordt nog wat ingewikkelder: de robot moet binnen een bepaalde tijd die bal ophalen. Er is namelijk bij elke wedstrijd een robot-variant van Danny Makkelie aanwezig. In dit geval gaat het om een puur softwarematige scheidsrechter, die het spel in goede banen moet leiden – wel geassisteerd door twee menselijke scheidsrechters. Maar robot-Makkelie registreert bijvoorbeeld of de robots genoeg afstand nemen bij een dood spelmoment en houdt toezicht of er geen sprake is van een double touch (eerst dribbelen, dan schieten). En ja, als de bal uitgaat, houdt de scheids in de gaten of de bal op de goede plek én of dat op tijd gebeurt. Lukt die ball placement niet, dan volgt een gele kaart.

De scheidsrechter in actie.

Militaire precisie

Door het oponthoud start de wedstrijd van RoboTeam Twente tegen de TIGERs uit Mannheim iets later dan gepland. Lang duurt het echter niet voordat de eerste goal valt. Nadat keeper R2D2 eerst fabuleus redt, schuift hij een seconde later de bal in Duitse voeten. De score stapelt zich vervolgens snel op: de elf Duitse robots spelen met militaire precisie en discipline en laten de drie opgestelde Twentse voetbalrobots kansloos. Al in de eerste helft lopen ze uit naar een 10-0 score. Dat is ook direct de vroegtijdige eindstand. Het is hoe de Britse voetbalpresentator Gary Lineker het ooit zei: ‘Football is a simple game; 22 men chase a ball for 90 minutes and at the end, the Germans win.’ Een vergelijkbaar adagium geldt ook deze RoboCup, voor hun robotequivalenten. Om nog extra zout in de wonden te strooien, vieren de Duitse robots hun overwinning in stijl: een strak gegroepeerd dansje, op de melodie van de Macarena – die ze zelf ten gehore brengen.

Continuïteit

Een viertal oud-teamleden wist ondertussen hun weg te vinden naar Bordeaux, om de verrichtingen te aanschouwen. Wrang genoeg prijkt ‘Bordeaux 2020’ op hun polo’s; het was immers de bedoeling dat in dat jaar de RoboCup al in Bordeaux zou plaatsvinden, maar die ambitie werd vermorzeld door de coronacrisis. Oud-RoboTeamers Casper de Regt en Sabine van der Werff zien de oorwassing tegen TIGERs met lede ogen aan. ‘We staan hier een beetje te mopperen, maar dat komt omdat het ons óók wat doet’, zegt Van der Werff. ‘Er is gewoon een jaar lang ontzettend hard gewerkt aan deze robots, dan is het zuur dat de meesten hier niet kunnen laten zien wat ze eigenlijk kunnen.’

Het euvel zit in de processoren, zegt De Regt. ‘Dat is eigenlijk al jarenlang een probleem, eentje die wij ook niet konden oplossen. In dat opzicht verliezen we ook samen. Omdat het om een hardwareprobleem gaat, is dat ook niet zomaar ter plekke op te lossen. Dan moet je hele onderdelen overplaatsen naar een andere processor. Was het een softwareprobleem, dan zou het beter te verhelpen zijn.’

De Regt en Van der Werff wijzen op een hardnekkiger probleem met de studententeams op de universiteit, het gebrek aan continuïteit. ‘Elk jaar wordt het stokje overgedragen aan een volledig nieuw team. Dat is voor het leerproces heel goed, maar vaak probeert het nieuwe team het wiel opnieuw uit te vinden. En soms staan de eigen ambities een team ook in de weg’, zegt Van der Werff. ‘Dan valt RoboTeam nog enigszins mee’, vult De Regt aan. ‘De andere studententeams beginnen vaak echt weer from scratch, onze voetbalrobots bouwen we iteratie op iteratie. Ons team heeft bijvoorbeeld de basis gelegd voor de wielen onder deze robots.’

Erop of eronder

Maar de andere deelnemende teams aan de RoboCup hebben volgens de oud-teamleden wel een streepje voor op hun Twentse concurrenten. ‘Je ziet dat de teams meer zijn ingebed in de instellingen, dat mensen langer blijven hangen of dat er medewerkers bij betrokken zijn. Wij zijn eigenlijk een vreemde eend in de bijt’, aldus De Regt.

Teamleider Emy Ganzeboom toont zich nog positief na afloop van de wedstrijd. ‘Jazeker! Alle problemen met de double touches van gisteren zijn verholpen, we hoefden ook niet tijdens de wedstrijd in te grijpen. Bovendien wisten we van tevoren dat we deze wedstrijd niet zouden winnen, dus kozen we ervoor om drie werkende robots op te stellen. Het lijkt erop dat we inmiddels meer top boards werkend hebben gekregen. De volgende wedstrijd moet beter gaan, met meer robots aan de aftrap.’

Die wedstrijd is erop of eronder. Aan het eind van deze middag spelen ze de kwartfinale. Ondanks de twee ruime verliespartijen gaat het team door naar de knock-outfase; de Small Size League kent zeven deelnemers, dus een kwartfinaleplek was van tevoren al een zekerheid. Of een sportieve revanche erin zit, weten we vanavond.