Ik vroeg me af waarom er zo weinig studenten bij het evenement waren. Philip Vermeulen, beeldend kunstenaar, zou worden geïnterviewd door Peter-Paul Verbeek en Sabine Wildevuur én - niet onbelangrijk - er was gratis lunch. Ik zag wel een tweedejaars CreaTe student. We begroetten elkaar enthousiast. We smakten allebei op een gratis bolletje met kaas. Ik was blij haar te zien en te zien dat ze de moeite nam naar een evenement te gaan waar je geen EC’s voor kon krijgen. Ik noteerde mentaal pluspunten achter haar naam.
Philip Vermeulen is de eerste artist-in-residence in het DesignLab. Artist-in-residence-zijn betekent dat je als kunstenaar een poosje mag werken en soms wonen bij een instituut of instelling. Het geeft kunstenaars toegang tot de faciliteiten van die instelling, een nieuw netwerk, een podium en als het even mee zit ook wat salaris. Vermeulen is beeldend kunstenaar en staat bekend om zijn grote imposante installaties. Hij is geïnteresseerd in de fenomenen extase en ontzag, die – zo pleitte hij ook – vaak gaan over je klein en angstig voelen. Als je iets meemaakt wat je in extase brengt, voel je je namelijk ook vaak klein. Vermeulens installaties proberen iets teweeg te brengen in je lijf, zodat je even bevangen raakt door het gevoel klein te zijn in iets groters.
Ik vind dat Vermeulens zoektocht perfect is voor Twente. Wij Twentenaren hebben ook een hang naar het mystieke. Twentenaren zijn wat mij betreft cum laude afgestudeerd in het ervaren van ontzag. Wij durven de dood zelfs niet bij naam te noemen en zeggen dat iemand ‘oet de tied e’kommen is’. Herman Finkers verwoordde dat goed in een gesprek met Paul Witteman. Hij gaf aan dat hij, misschien wel meer dan andere mensen, zo beduusd was geraakt van het feit plotseling in leven te zijn, dat hij zijn hele leven lang bezig was daar vorm aan te geven. Hij was maar begonnen het gegeven met humor te verwerken. Een ander, zo ziet hij dat, koos misschien voor de kunst.
Tevens is Twente een bolwerk van technologie en kunst. Wij wetenschappers willen dat mysterie ook begrijpen. Filosofen houden zich bezig met het goede leven en wat het betekent ‘er te zijn’. Neurowetenschappers hebben ontdekt dat het brein tijdens het ervaren van ontzag anders actief is dan tijdens andere cognitieve processen. En gezondheidspsychologen weten dat als je een life-event meemaakt, je meer open staat voor gedragsveranderingen. Bijvoorbeeld als je moeder een diagnose krijgt van een hele ernstige ziekte, dan is het makkelijker je te overhalen om wat meer te gaan bewegen of gezonder te gaan eten.
De kunstenaar en de wetenschapper kijken vanuit hun eigen bril naar dezelfde fenomenen. Het verschil is misschien dat de wetenschapper zich een eindpunt voorneemt, terwijl de kunstenaar meer op de bonnefooi vertrekt. Kunst laat ruimte voor ambiguïteit, de wetenschap niet, tenzij je kwantummechanica bestudeert. Wetenschap en kunst leveren unieke inzichten op. Ik ben zo blij dat er een artist-in-residence is in het DesignLab en ik hoop dat er nog veel mogen volgen. Enschede is de hotspot voor TecArt in Nederland (denk aan Overkill Festival, Sickhouse, FabLab van het Saxion, GogBot, de UT en de AKI). Vermeulen was ook zeer enthousiast over de studenten die hem hielpen bij zijn nieuwe installatie. Er waren namelijk al vaak installaties ontploft, zei hij lachend, maar de slimme studenten van de UT rekenden nu precies voor hem uit hoeveel materiaal hij nodig had voor een niet-exploderend systeem. Iets zei me dat hij die ontploffingen stiekem ook wel leuk vond. Dus als jullie rook en sterretjes uit het DesignLab zien komen, geen zorgen… Het is onze huiskunstenaar maar.
