Van alle mensen die meeschrijven aan een krant of tijdschrift zijn de columnisten het ergste. Ze nemen zichzelf zo serieus dat ze denken dat mensen vijf tot tien minuten de tijd moeten nemen om hun mening te lezen. Ze noemen zichzelf in columnist in hun bio’s op LinkedIn en Twitter. Ze volgen het nieuws de hele week en scouten naar een geschikt onderwerp om hun plasje over te doen.
De lekkerste onderwerpen voor een column eindigen op ‘isme” en laten we wel wezen, columnisten hebben een paar goede weken gehad. Een orgastisch feest van artikelen over racisme, fascisme, seksisme, validisme, agisme. De laatste twee begrippen zijn misschien wat onbekend. Validisme is een term gebruikt voor de discriminatie, marginalisering en stigmatisering van mensen met een functiebeperking op grond van hun lichamelijke en/of verstandelijke gesteldheid. In het Engels heet dit ableism. En agisme is een lelijke vernederlandsing van het Engelse ‘ageism’, het stigmatiseren, marginaliseren en discrimineren van mensen op basis van hun leeftijd. De columns gingen niet alleen over ‘ismes’, maar stonden er ook vol mee. Femke Halsema kreeg volgens Twitteraar Olaf maar liefst 80 columns om haar hoofd geslingerd. Alleen dat aantal doet seksistische bejegening vermoeden. Ze is een levende schietschijf. Dat ontbrak er nog aan: columnisme.
Toevalligerwijs houd ik me veel bezig met ‘ismes’ in mijn onderzoek. De mensen met locked-in syndroom die ik lang bestudeerde, rapporteerden regelmatig dat ze beoordeeld worden op hun uiterlijk, hun rolstoel en hun hulpmiddelen en dat ze niet voor vol worden gezien. Ja zelfs, dat mensen hun leven als niet levenswaardig bestempelen. Uit de interviews die ik momenteel met oudere mensen voer, hoor ik keer op keer de klacht dat ze over één kam worden geschoren en niet aangezien voor wie ze werkelijk zijn, vaak weggezet als kwetsbaar en weerloos. Als vrouw in de wetenschap en in het mannenbolwerk van de Universiteit Twente, kreeg ik zelf genoeg seksistische shit naar mijn hoofd geslingerd. Bijvoorbeeld bij het bekendmaken van mijn eerste zwangerschap: ‘Ben je zwanger? Maar ik dacht dat jij ambitieus was?’. Een dodelijke stilte bij het koffiezetapparaat volgde…
Twee van onze UT studenten kwamen ook in de media. Gelukkig niet als geopinieerde columnisten, maar als twee maatschappelijk betrokken en moedige jonge mensen die een belangrijk thema onder de aandacht wilden brengen. Lefika Otitiswe, student Creative Technology, was bij de berucht-befaamde demonstratie op de Dam op 2 juni. Hij demonstreerde tegen racisme waar hij zelf ook regelmatig mee te maken krijgt. Myrthe van der Houwen, studente psychologie, is het naroepen in de binnenstad beu en bang dat zij en haar vriendinnen worden aangerand. De daders zijn volgens haar vooral van Afrikaanse komaf en ik geloof haar. Ze menen blijkbaar dat ze Myrthe en haar vriendinnen mogen marginaliseren en kleineren. Ook dat is seksisme en het moet een lik op stuk beleid krijgen. Het zou mooi zijn als dat in de wetenschappelijke wereld ook gebeurt. Ik ben op een conferentie wel eens ongewenst betast door een andere wetenschapper, terwijl zijn vrouw even wat drankjes voor ons haalde. Een witte, getrouwde man, for the record. En ook op de UT lopen mannen rond die wij – vrouwelijk personeel – uit de weg gaan, omdat hun suggestieve opmerkingen niet prettig zijn.
Mij viel op hoezeer een oproep van onze studenten Lefika en Myrthe, en vele andere betrokken burgers, misbruikt werd door de veelplegers van ‘ismes’. Myrthe’s verhaal werd gretig gedeeld door onder meer Thierry Baudet. Het ging al snel niet meer over hoe we met vrouwen omgaan, en wel over ‘de buitenlanders’. Lefika’s verhaal in U-Today kreeg nauwelijks bijval, noch van medestudenten, noch van hoge of lage piefen op de UT. Lefika kreeg wel een sneer op de Facebookpagina van U-Today, nota bene van een UT medewerker: ‘Nu ga je zeker wel twee weken in quarantaine? Neem je verantwoordelijkheid ten opzichte van de UT gemeenschap’. Deze sneer kreeg wél veel bijval.
Serieus, is dat wat we tegen Lefika en Myrthe zeggen? ‘Bedankt voor je oproep tot een fijnere maatschappij, maar fuck you. Iets anders, toevallig mijn stokpaardje, is urgenter’. Dat is ook een ‘isme’, egoïsme om precies te zijn. Je eigen stem belangrijker en meer vinden tellen dan die van anderen. Dat is precies waarom Lefika en Myrthe boos zijn en in actie komen. Ik sta achter ze en ben trots op beiden! In plaats van het ene ‘isme’ op te wegen tegen het andere, zouden we moeten erkennen dat overal hetzelfde mechanisme schuilt. Je distantieert je van slachtoffers, zodat JIJ je gedrag niet hoeft te veranderen.
Zo, uitgeplast.
