Jonker is naast hoogleraar Database Technology ook CEO van EIT Digital, een Europese organisatie die zich onder meer richt op het snel groter maken van kleine bedrijven – de zogeheten scale-ups. Vanuit die rol ziet hij sinds kort een positieve ontwikkeling in het Twentse ondernemerschapsklimaat. ‘Ja, de aandacht voor scale-ups komt langzaamaan meer op gang’, aldus de hoogleraar. ‘Dat mag ook wel. Er was te veel focus op de kleine visjes. Een start-up hier, een start-up daar. Dat geldt overigens niet alleen voor Twente, in heel Nederland is er veel te veel aandacht voor creëren en te weinig aandacht voor het grootmaken van bedrijven.’
‘Absolute ondergrens’
Klein denken is er sowieso niet bij voor de hoogleraar. Zo laakt hij de definitie van wat een scale-up precies is. ‘Volgens de OECD (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, red.) heeft een scale-up minimaal tien werknemers en is zo’n bedrijf de laatste drie jaar ieder jaar met 20 procent gegroeid. In mijn ogen spreken we dan over de absolute ondergrens’, aldus Jonker. ‘We moeten toe naar het creëren van bedrijven die naar een miljard euro omzet gaan, met enkele duizenden medewerkers. Dat zijn bedrijven die klein genoeg zijn om dynamisch te opereren, maar groot genoeg om impact te hebben.’
'Ik ben ervan overtuigd dat de UT ervoor kan zorgen dat de MRI-machines van Philips niet meer verkocht worden.'
Meer bedrijven van dit soort omvang is volgens Jonker de volgende stap voor de regio Twente. ‘Ik denk dat Twente een stapje erbij moet doen. Ik wil niet te kritisch zijn, maar we zijn er nog lang niet. Het is nu tijd om serieus na te denken over de volgende stap. Want Twente moet oppassen dat de wet van de remmende voorsprong niet intreedt – als dat al niet is gebeurd. We moeten toe naar een robuuster ecosysteem.’
Focus
Hoe dan?, is al snel een vraag die opkomt. Geld moet geen probleem zijn, stelt Jonker. Dat weet hij vanuit zijn functie bij EIT Digital. ‘Voor goede ideeën is in Europa genoeg geld aanwezig, maar het wordt niet altijd goed besteed. Ik zie vaak een spray and pray-tactiek. Breed investeren en maar hopen dat een van de vele gekozen bedrijven ineens doorgroeit. Maar zouden we het niet anders moeten doen? Begin eens met goed selecteren. Vind je een goede kanshebber, zet er dan volop geld achter en pomp zo’n bedrijf vervolgens de markt in.’
‘Je moet concrete keuzes maken als universiteit. Het heten niet voor niets speerpunten.'
Focus is het sleutelwoord voor Jonker. ‘Denk niet in brede thema’s, maar in speerpunten. Wat zijn je sterktes? En opereer je in een markt die relevant is en blijft?’ Volgens de professor raken mensen snel in paniek door de digitale revolutie. ‘The winner takes it all in de digitale wereld. Dat zie je ook aan de verregaande aanwezigheid van monopolisten als Facebook en Google. Maar laten we onszelf niet te snel in verwarring brengen. Mensen zijn snel gefocust op wat er verandert, niet op wat hetzelfde blijft. En er zijn ontzettend veel wetmatigheden in het leven. Marktbehoeftes blijven bestaan, de manier waarop die behoeftes worden ingevuld veranderen alleen. Daar moet je vroegtijdig en slim op inspelen.’
Nanodeeltjes
Wat zou dan een speerpunt van de UT moeten zijn? ‘Focus op medische technologie is een gouden greep geweest’, stelt Jonker overtuigd. ‘De vraag is nu wat je ermee gaat doen. Mijn overtuiging is dat je moet gaan denken in man-on-the-moonprojecten. Stel, er is lichamelijk iets mis met me. Dan ga ik naar een ziekenhuis, in een MRI-scan liggen en staat op een foto wat er precies met me aan de hand is. Ik ben ervan overtuigd dat over dertig jaar nanodeeltjes dezelfde diagnose kunnen stellen. Sterker nog, ik ben ervan overtuigd dat de UT ervoor kan zorgen dat de MRI-machines van Philips tegen die tijd niet meer verkocht worden.’
'Waar wil je écht maatschappelijke impact hebben?'
Realistische optimist
Zo’n ambitie waarmaken is makkelijker gezegd dan gedaan, weet Jonker. ‘Je moet concrete keuzes maken als universiteit. Het heten niet voor niets speerpunten. Als je een ambitie scherp maakt en de heilige overtuiging hebt iets unieks neer te zetten, krijg je mensen erin mee. Maar het valt en staat met het vermogen van mensen om zo’n ambitieus project uit te voeren. Waarom moet jij degene zijn die van een droom werkelijkheid maakt?’
Of Jonker ook echt gelooft dat de UT op een eigen manier ‘een man op de maan kan zetten’? ‘Ja, ik ben een geboren optimist. Een pessimist zegt altijd “ja, maar”. Als pessimist kun je niet aan dit soort dingen werken. Maar ik ben een realistische optimist. Je moet niet naïef zijn. En Twente begrijpt goed waar het om gaat. Maar nu is het tijd om te kijken op welke gebieden je kunt verzilveren. Waar wil je écht maatschappelijke impact hebben? Het is hoog tijd om die keuze te maken.’
