Van de vijf consulten die Javier* kon krijgen binnen zijn zorgverzekering voor internationals, gebruikte hij er vier. ‘Ik wilde het een kans geven. Uiteindelijk heb ik de rug maar gerecht en ben doorgegaan.’
De niet-Europese studenten hebben het moeilijk op de campus, zo blijkt een rapport van de commissie persoonlijke omstandigheden waarover U-Today publiceerde. Afgelopen collegejaar klopte één op de drie van deze studenten bij de UT aan voor uitstel van bindend studieadvies of voor een uitkering vanwege studievertraging in de FOBOS-regeling. ‘Zeer zorgwekkend’ en onacceptabel’, schreef de commissie in haar rapport.
Javier is zo’n student. De Mexicaan had al ervaren hoe het is om het ouderlijk huis te verlaten. Hij rondde de highschool af in de Verenigde Staten op een campusschool. Hij koos voor Twente vanwege het curriculum, maar ook vanwege de belofte van de UT. ‘De meest internationale universiteit van Nederland, in het op een na grootste Engelstalige land in Europa’, herinnert hij zich. ‘Je hoeft geen Nederlands te spreken om hier te slagen’, zo las hij.
Compleet buitengesloten
Eenmaal in Twente voelde hij zich verloren. ‘Ik had nauwelijks contact met mijn medestudenten’, zegt hij. ‘Als ik al met anderen praat, dan is het oppervlakkig. De officiële taal is Engels, maar bij de Kick-In praten de studenten Nederlands in WhatsAppgroepen. Je bent compleet buitengesloten. Dit is nog meer het geval in de gemeenschappelijke ruimtes. Als ik daar binnenkom, hoor ik alleen Nederlands. Dat maakt integreren onmogelijk.’
Hij had geen zin om met zijn probleem te koop te lopen. Was dat ook niet van plan, totdat een incident, nu een jaar geleden, de emmer deed overlopen. Javier reisde naar de Verenigde Staten, het land waar hij zijn highschool diploma kreeg. ‘Mijn visum voor de VS was verlopen. Ik werd geboeid afgevoerd en achtentwintig uur in een geïsoleerde cel gezet’, zegt hij. ‘Ze zagen me als een crimineel.’
Het incident gaf hem een flinke knauw en hij klopte aan bij een UT-psycholoog. ‘Maar daar kon ik mijn verhaal niet kwijt. Ik zat daar niet alleen vanwege dat incident, maar ook om de vervreemding die ik op de campus voelde. Ik kreeg medelijden, maar dat is niet de hulp die ik zocht. Ik deel mijn ervaringen nauwelijks met andere studenten. Je kunt uittekenen wat de reactie is: medelijden en iedereen gaat weer z’n gang.’
Herkenbaar verhaal
Dit verhaal staat volgens Nynke Tilkema, voorzitter van de koepel van internationale verengingen UniTe, niet op zich. ‘Het bericht dat niet-Europese studenten moeilijkheden ondervinden is herkenbaar’, zegt ze. ‘Studeren is voor hen duur en dat levert druk op. Regelmatig spaart de hele familie voor de studie van één kind. Die moet dan slagen. Neem daarbij dat in veel culturen de mores is dat je dankbaar hoort te zijn en vooral geen kritiek geeft op je onderwijssysteem. Dat maakt dat ze soms te lang doormodderen of voortijdig afhaken en naar huis gaan. Het gaat om achttien- en negentienjarigen die alles zelf moeten regelen in een vreemd land.’
‘Je verwacht een Engelstalige campus’
De Vietnamese tweedejaars Linh* kwam direct na haar middelbare school naar Enschede. ‘Je komt hier in de verwachting dat de campus geheel Engelstalig is. Al bij de Kick-In valt dat beeld in duigen. Ik heb wel een leuke tijd gehad, maar alleen met internationals. Veel Nederlandse studenten nemen niet de moeite om Engels te praten. Een-op-een misschien nog wel, maar als je bij een groepje gaat staan, blijven ze in het Nederlands praten.’
De studie is voor Linh dankzij de Engelse voertaal prima te doen. Sociaal is dat heel anders. ‘Het is gewoon niet leuk om je bij een kleinere sportvereniging aan te sluiten’, zegt ze. ‘Je wordt er als international eigenlijk uitgedrukt, omdat je niet meekrijgt wat er leeft.’ Ze noemt het een vicieuze cirkel. Linh wil graag actief zijn bij een sport- of studievereniging, maar voor internationals is er geen warm welkom. ‘Daardoor stoppen steeds meer niet-Nederlandse studenten en krijgen de Nederlanders weer de overhand. Ik wilde een commissie doen bij de studieverenging, stuurde daarvoor een sollicitatie. Ik werd geweigerd omdat ik voorheen niet actief was geweest. Ook dat is een vicieuze cirkel.’
‘Nederlanders denken dat we dom zijn’
De Indiër Arjun* ziet dat buitensluiten van internationals in het klaslokaal gebeuren. ‘Nederlandse studenten, maar ook Europese, denken vaak dat we dom zijn. We werken veel in projectgroepen en daar willen ze ons niet in hebben. Ik rol daar wel aardig doorheen, maar ik zie landgenoten die het er moeilijk mee hebben. We zoeken elkaar vaak op en vormen onze eigen groepjes. Maar dat is dan vaak met z’n tweeën, terwijl een projectgroep uit vier of vijf studenten hoort te bestaan. Dat levert werkdruk op. Het afgelopen jaar zijn zeker vijf Indische studenten uit mijn opleiding om die reden gestopt en naar huis gegaan.’
Zonder beurs
Javier, Linh en Arjun studeren allemaal zonder beurs op de UT en betalen het instellingstarief. Ze hebben het geluk dat hun ouders de studie kunnen betalen, maar het levert wel druk op. De vader van de Mexicaanse Javier zou binnenkort zijn baan wel eens kunnen verliezen. ‘Mijn studie betalen we met gespaard geld’, zegt hij. ‘Daarmee kan ik het einde halen. Maar het levert wel de nodige druk op.’
Linh voelt die druk ook. ‘Ik prijs me gelukkig dat ik hier kan studeren. In Vietnam heb ik nog een jongere broer en zus die ook willen studeren. Ik voel me er wel schuldig over hoeveel mijn studie en verblijf kost en dat ik inteer op het spaargeld. Ik wil graag een bijbaantje, maar dat is ontzettend lastig. Als je dat wil, dan moet de werkgever het werkvisum regelen. Daar hebben de meeste bedrijven geen zin in.’
Inmiddels heeft ze extra inkomsten als teaching assistant. ‘Ik had geluk dat ik een welwillende hoogleraar trof, die het geen probleem vond om dat visum te regelen’, zegt ze. ‘Ik probeer zo zuinig mogelijk te leven. Het eerste jaar maakte ik gebruik van de gegarandeerde huisvesting op de campus. Dat kostte 380 euro voor een gemeubileerde kamer van 14 vierkante meter. Nu woon ik een stuk goedkoper net buiten de campus in een internationaal huis.’
Het eerlijke verhaal
De UT weet zich in het buitenland goed te promoten, vinden de studenten. Maar ze missen het ‘eerlijke verhaal’. Arjun: ‘Nederland is ontzettend bureaucratisch, daar moet je echt aan wennen. Als je wil verhuizen, dan moet de overheid dat weten, anders komt je visum in gevaar.’
* De namen van de studenten zijn op hun verzoek gefingeerd voor dit artikel.
