Het is het gesprek van de dag, in ieder geval bij de doofpotten. Nog een jaar en dan is de campus rookvrij. Dat is geen verrassing, want deze ambitie van het CvB was al langer duidelijk. Dat de rookabri’s zo snel weer van de campus verdwijnen, komt door de hete adem van staatssecretaris Blokhuis. Die besloot onlangs dat onderwijsinstelling vaart moeten maken met het rookvrij maken van hun terreinen.
De overheid en de universiteitsbesturen bemoeien zich niet alleen met de longen op de campus, ook de lever krijgt aandacht. De komende tijd wordt volop ingezet op alcoholpreventie bij studenten. Want er wordt problematisch gedronken, zo staat in het Preventieakkoord. Daarvoor trekt de overheid het tot haar beschikbare register open: er komen campagnes om alcoholgebruik te ontmoedigen, best practices en convenanten.
Er is niets mis met de goede bedoelingen. Roken en alcohol zijn slecht voor de gezondheid. Maar in het licht van de Provinciale Statenverkiezingen kunnen er ook kanttekeningen worden gezet. De overheid zette volop in op duurzaamheid en klimaatmaatregelen. Zozeer, dat het de burger tegen ging staan. Juist de mensen die de overheid wil bereiken, jaagt ze tegen zich in het harnas. En dat risico ligt ook bij het rook- en alcoholbeleid om de hoek.
Nederland is het land van Laisser-faire. In de economie staat het voor vrije handel, de zeeën bevaren om goederen te slijten. In de samenleving voor leven en laten leven. Het gedoogbeleid voor softdrugs is hier een voorbeeld van. Waarom verbieden wat niet te handhaven is? De analogie met roken en alcohol dringt zich op. Voorlichting: prima. Maar een geheel verbod is met geen mogelijkheid te handhaven.
Het lijkt of iedereen zich achter de geboden en verboden schaart. De Vereniging van Nederlandse Universiteiten, maar ook de Landelijke Kamer van (studenten)Verenigingen doen toezeggingen in het Preventieakkoord. Dat is opmerkelijk. Waar is de geest van de jaren ’60 gebleven, toen we het juk van instituten als kerk en overheid van ons afwierpen? Met een soundtrack van The Doors, die hun naam ontleende aan Aldous Huxley’s Doors of Perception, waarin de schrijver zijn psychedelische drugservaring linkte aan filosofische en intellectuele implicaties.
Natuurlijk kunnen drank, sigaretten en verdovende middelen een probleem vormen. Maar iedere psychiater zal ze bestempelen als een symptoom van een dieperliggende kwestie. Er is de neiging om de moeilijkheden van deze generatie te oppervlakkig te benaderen. We leggen 17- en 18-jarigen gigantische druk op. Ze moeten presteren, nominaal studeren en exact weten waar ze naartoe willen. Dat zijn zware eisen, die ook het OBP en WP-personeel opgelegd krijgen. Wees vooral niet tevreden in je huidige baan, maar maak een ontwikkelplan om met een jaar of vijf door te groeien in een andere functie, staat geschreven. En dat in een tijd waarin werkdruk op de universiteit een groot probleem is.
De symptomen wijzen op een dieper onderliggend probleem, dat bredere aandacht nodig heeft. Naast inzet op preventie en bewustwording, zouden instanties er goed aan doen om campagnes, best practices en convenanten te wijden aan hoe om te gaan met de druk op presteren en excelleren. Loop niet te ver voor de troepen uit, laat de geboden en verboden nog maar even achterwege en begin vooral met luisteren.
