Zijn kapster weet precies waar hij mee bezig is, zo ontdekte Sarthak Misra eens tijdens een knipbeurt. ‘Ik was op televisie geweest om te vertellen over mijn onderzoek. De kapster vertelde me dat ze me had gezien en dat ze mijn onderzoek erg interessant vond. Dat verbaasde mij. Ik besef soms niet dat niet alleen ik en mijn collega’s, maar ook gewone mensen geïnteresseerd zijn in wat ik doe.’
Niet dat het erg ingewikkeld is om uit te leggen: aan de borreltafel heeft Sarthak Misra zijn antwoord snel klaar. ‘Als mensen me vragen wat ik doe, zeg ik: ik maak robots die je lichaam in gaan.’ Dat roept griezelige visioenen op van robots zo groot als spinnen die zich via onze oren een weg naar binnen friemelen. De Twentse hoogleraar Surgical Robotics richt zich echter op microrobots zo klein als, pak ‘em beet, spermacellen. Via de bloedbaan kunnen ze ons hele lichaam door reizen.
Het voorbeeld van de spermacel is niet willekeurig, want Misra’s vakgroep oogstte mondiale aandacht met microrobots die eruit zien als spermatozoïden. Met hun lange, flexibele staarten maken ze zwembewegingen onder invloed van een magnetisch veld. Met dat magnetische veld zijn ze draadloos aan te sturen richting de plek waar ze moeten wezen - denk aan een orgaan dat medicijnen nodig heeft, of een bloedvat in het hart waar een stent in moet komen. Ook ontwikkelde de vakgroep een soort grijprobots in de vorm van minuscule zeesterren. Als zij eenmaal bij de plaats van bestemming zijn, kunnen ze een klein hapje uit het weefsel nemen dat de arts wil onderzoeken. Normaal gebeurt zo’n biopsie met behulp van een naald, wat erg lastig is als het weefsel zich diep in het lichaam bevindt. De draadloos bestuurbare microrobots kunnen elk orgaan bereiken zonder dat een arts eerst het mes moet zetten in naburig weefsel. Een medische ingreep kan op die manier minder ingrijpend, nauwkeuriger en sneller plaatsvinden.
Weinig mensen hebben bezwaar tegen onderzoek dat medische operaties nauwkeuriger en minder bloederig moet maken. Tijdens borrels hoeft Misra daarom niet te vrezen voor negatieve reacties. ‘De maatschappelijke waardering voor mijn onderzoek maakt het heel dankbaar werk. Mensen zijn vooral verbaasd dat zulke dingen echt gebeuren, dat het geen science fiction is.’
Wel kan die waardering soms doorslaan in al te hoge verwachtingen. Na tv- of radio-optredens zijn er vaak mensen die contact zoeken met de hoogleraar. ‘Ik krijg e-mails van mensen die ergens aan lijden, of die een kennis hebben met een ziekte. Die vragen dan of ze met hun dokter een afspraak met mij kunnen maken om te zien of de behandeling iets voor hen is. Ik leg dan heel zorgvuldig uit dat ik geen medicus ben en dat de technologie nog niet klaar is om toegepast te worden.’
Een veel voorkomend misverstand, ook voortkomend uit hoge verwachtingen, is dat zijn robots de chirurg overbodig zullen maken. ‘In films zie je soms robots die alles overnemen wat een chirurg doet. Dat is echt een misverstand, de arts zal altijd de medische beslissingen nemen.’
