Cohen begint zijn lezing met een verwijzing naar Benjamin Barber, schrijver van het boek If Mayors Ruled the World, die eerder die ochtend een lezing gaf. Volgens Barber moeten gemeenten de taak van het oplossen van landelijke problematiek in meerdere mate overnemen van de overheid. Hoewel Cohen als voormalig burgemeester van Amsterdam verwonderd naar het verhaal van Barber luisterde, zijn er volgens hem wel een aantal vraagtekens te zetten bij Barbers opvattingen. Cohen heeft namelijk deze problematiek meegemaakt vanuit zowel het perspectief van burgemeester als van staatssecretaris van justitie.
Migratie
In de tijd dat Cohen staatssecretaris was, kreeg hij te maken met het migratievraagstuk, waarin hij duidelijk het verschil tussen gemeente en overheid te zien kreeg. De overheid besloot dat asielzoekers die geen vergunning konden krijgen hun eigen terugreis moesten regelen en financieren. Dit besluit zorgde voor protest vanuit verschillende gemeenten die te maken kregen met asielzoekers die het land niet verlieten. ‘Als gemeente heb je concreet en rechtstreeks te maken met een aantal problemen, maar los je die problemen daar nou ook mee op? Ik zou denken van niet’, aldus Cohen.
Sociaal domein
Er zijn volgens Cohen ook problemen die op landelijk niveau lastig op te lossen zijn, maar juist door gemeenten op lokaal niveau wel opgelost kunnen worden. ‘Het belang van gemeenten in Nederland is in de afgelopen jaren groter geworden, vooral door de decentralisaties op het gebied van jeugdhulp, ouderenzorg en participatie, waardoor het hele sociale domein is terechtgekomen bij gemeenten.’ Vervolgt: ‘Gemeenten gaan ook steeds meer regionaal samenwerken om deze sociale hulpverlening in groter verband te kunnen leveren, maar dit zorgt er wel weer voor dat de afstand tussen bestuur en burger weer groter wordt’.
Inspraak
Het laatste vraagstuk dat Cohen aankaartte, is hoe we onze huidige democratie kunnen verbeteren. Een methode die de huidige democratie zou kunnen verbeteren is de burgertop G1000 bedacht door Vlaamse cultuurhistoricus David van Reybrouck. Hierbij wordt een groep van duizend burgers willekeurig en eenmalig geselecteerd om betrokken te worden bij het bestuur van een land. Een aantal gemeenten in Nederland heeft zo’n burgertop georganiseerd om te pogen de afstand tussen burger en bestuur kleiner te maken. Volgens Cohen is binnen een gemeente de belangrijkste vraag of burgers zich voldoende vertegenwoordigd voelen door de gemeenteraad.
