Het kunstwerk is dus een hoofd van acht meter hoog, gemaakt van koper. Bezoekers kunnen hier bovenop klimmen om vanaf een platform over de campus uit te kijken. Kunstenaar Joep van Lieshout noemt het ‘een totem die de kruising markeert waar we ons nu bevinden en een uitkijkpost naar de toekomst’. ‘Iedere technologische vooruitgang heeft invloed op de samenleving en het gedrag van mensen. Door de uitvinding van de ploeg veranderden we van jagers-verzamelaars in boeren. En kijk naar de invloed van het wiel, of kunstmest. Tegenwoordig hebben we te maken met big data, robotisering en genetische manipulatie. Hoe goed, slecht of lelijk die veranderingen ook zijn, ik vind hun invloed op de menselijke aard en ethiek interessant.’
Dat het beeld van koper gemaakt wordt, heeft ook zijn redenen, legt Van Lieshout uit. ‘Een heel interessant materiaal dat we 8000 voor Christus al gebruikten. En alles wat vandaag de dag normaal is, of in de tijd die nog komen gaat, zou er niet zijn zonder koper. Ik hoop dat dit kunstwerk mensen uitnodigt hun eigen positie te bepalen in de wereld.’
Paaseilandbeelden
Universiteitshoogleraar Peter-Paul Verbeek, voorzitter van de Campus Art Advisory Committee, zegt dat mens en techniek samenkomen in het ontwerp van Atelier Van Lieshout. ‘Het pixelachtige gezicht verwijst naar onze technische toekomst, de organisch gevormde binnenkant naar ons verleden. Het beeld is van koper, een metaal met associaties van oeroude culturen dat ook in de digitale tijd van cruciaal belang is. Het enorme hoofd lijkt bovendien te refereren aan de Paaseilandbeelden, uit een beschaving die aan haar eigen milieuproblemen ten onder ging. Door er bovenop te gaan staan, kijk je als het ware vanuit de kennis naar de wereld.’
de keuze
Nadat vijftig kunstenaars reageerden op de oproep van de UT voor het maken van het lustrumkunstwerk, mochten uiteindelijk vanaf januari Atelier van Lieshout, Studio PolyLester en Yvonne Dröge Wendel hun voorstel verder uitwerken. De UT-kunstcommissie (CAAC) koos als jury uiteindelijk voor Atelier van Lieshout, omdat de plannen het meest aansloten op de vooraf gestelde criteria: een monumentaal en duurzaam werk, verband met technologie, een interactieve component en een link met de UT.
Ontdekkingstocht
Van Lieshout maakte wereldwijd al naam en faam als ontwerper van objecten op de grens van beeldende en toegepaste kunst. Zijn werk roept de nodige controverse op. Zo werd de ‘Domestikator’, een kunstwerk dat volgens Van Lieshout gaat over ethiek en hypocrisie, geweigerd bij het Louvre. Al kreeg het werk later wel een plek bij het Centre Pompidou (zie hieronder). Het staat tegenwoordig in IJmuiden.
De 'Domestikator', in Parijs.
Een brave kunstenaar is Van Lieshout allesbehalve. ‘Nee, daarvoor is het maken van kunst al moeilijk genoeg’, zegt hij. Kunst is als bloed, het stroomt waar het niet gaan kan. Ik zie het als een grote ontdekkingstocht, waarbij ik ook nog eens snel verveeld raak. Het blijft zoeken naar iets dat nog niet bestaat.’ En dat moet ook een reactie oproepen, zegt de kunstenaar. ‘Als mensen er niets van zouden vinden, waarom zou ik eraan beginnen?’
