Hoe kunnen studenten na het behalen van hun diploma aan de universiteit hun rol in de maatschappij zo goed mogelijk vervullen? Deze vraag stelt Wouter Keijser, docent en onderzoeker bij de vakgroep Change Management & Organizational Behaviour, samen met een groeiende groep collega-docenten. ‘Er zijn ontzettend veel transformaties in de huidige samenleving. Om aan te kunnen haken, is het voor jonge mensen heel belangrijk dat ze zichzelf leren kennen. Niet alleen je diploma telt: het belangrijkste instrument van een professional dat ben jezelf. Juist deze vorm van introspectie leren studenten nauwelijks aan de universiteit.’
Hiërarchische cultuur
Volgens Keijser vraagt het niet alleen om een nieuwe manier van onderwijs, maar ook om een andere houding en gedrag van docenten én studenten. ‘Nu is er nog te vaak sprake van oud gedrag, zoals hiërarchisch denken: “Ik ben de docent, jullie de studenten.’’ De hiërarchische cultuur houdt zichzelf in stand, want studenten gaan er net zo goed in mee. Een goed gesprek over persoonlijke ontwikkeling, ook wel persoonlijk leiderschap, is pas mogelijk als studenten en docenten zich als gelijken tot elkaar verhouden, als ze in staat zijn een persoonlijke band op te bouwen. Op het moment dat docenten hun persoonlijke ervaringen delen, gaan studenten daarin mee.’
Docenten moeten daarom ‘onder hun eigen motorkap kijken’, stelt Keijser. Een groep coaches is inmiddels opgeleid om UT-docenten te ondersteunen met een persoonlijk leiderschapsprogramma. ‘Deze coaching is nodig: de huidige generatie docenten heeft het nooit zelf geleerd, terwijl studenten en de maatschappij het steeds meer verwachten. Het is een opleidings-paradox: we herhalen de ‘oude’ cultuur omdat we zelf niet beter weten.’
Dit vraag om een aanpassing van je professionele identiteit als docent, zegt Keijser. ‘We moeten de winkel verbouwen terwijl-ie open is. En dat is voor sommige collega’s niet gemakkelijk. Daarentegen merken we ook dat er echt momentum voor is op de UT. Zo hebben we recent een mooie subsidie voor ons project ICCUPTU ontvangen. Met de subsidie kunnen we iets gaan neerzetten.’
Het meest in het oog springende voorbeeld: studenten en docenten doen samen – in het klaslokaal – yoga en meditatieoefeningen onder leiding van een ervaren yogi en mindfulness-coach. ‘Het klinkt misschien zweverig, maar dat is niet het beeld dat ik wil overbrengen. Er is voldoende bewijs en praktijkervaring dat deze oefeningen docenten en studenten helpen, door bewustzijn te creëren. Het zijn nieuwe vormen die we gebruiken om het onderwijs te vernieuwen en effectieve en bewuste studenten op te leiden.’
Opboksen
De nieuwe inzichten behoren al tot het curriculum van het honourstraject ‘Processes of Change’. ‘De studenten waren er erg enthousiast over. Dat geeft ook de urgentie aan: studenten willen deze vorm van onderwijsvernieuwing gewoon. Het zou mooi zijn als we het in 2021 – naast het honourstraject – ook naar andere studenten kunnen brengen.’ De verandering is volgens Keijser hoognodig. ‘Zoals ik al zei: studenten moeten zichzelf leren kennen. Alleen dan zijn ze voorbereid op de snel veranderende maatschappij. Ik weet dat iedere UT-student het in zich heeft. Zie de zelfkennis als iets extra’s boven op je diploma.’
