Eens in de drie jaar voert het ministerie van Binnenlandse Zaken een groot onderzoek uit naar de werktevredenheid van medewerkers in de publieke sector. De enquête van 2019 werd door 40 duizend respondenten ingevuld: 16 duizend van hen werken in het onderwijs.
Hun antwoorden vielen op, en niet in positieve zin. Bij stellingen als ‘Wanneer ik thuiskom van mijn werk, ben ik volledig uitgeput’ en ‘Als ik thuiskom, moeten ze me even met rust laten’ sprong het hoge aantal instemmende reacties van onderwijsmedewerkers eruit.
Volledig uitgeput
Op verzoek van universiteitenvereniging VSNU zijn de onderzoekers daarom nog wat dieper in hun dataset gedoken. Ze zagen dat bijna twee derde van het personeel aan universiteiten, umc’s en hogescholen een (zeer) hoge werkdruk ervaart.
Docenten en wetenschappers hebben er meer last van dan het ondersteunend personeel, met respectievelijk 72 en 52 procent. Eén op de drie wetenschappers voelt zich aan het eind van een werkdag ‘volledig uitgeput’. Leidinggevenden ervaren vaker een hoge werkdruk dan medewerkers zonder managementtaken.
Bij het wetenschappelijk personeel zagen de onderzoekers daarnaast een duidelijk patroon: hoe ouder iemand is, des te hoger de ervaren werkdruk. Dat geldt vooral voor de groep 45 tot 55-jarigen: zo’n 80 procent van hen heeft het zwaar.
Niet van vandaag
De zorgen over werkdruk in het hoger onderwijs en onderzoek zijn niet van vandaag of gisteren. Protestbeweging WOinActie stapte er eerder dit jaar voor naar de arbeidsinspectie. Utrechtse studenten demonstreerden afgelopen zomer door duizenden rode vierkantjes te krijten uit solidariteit met hun overwerkte docenten.
‘Heeft @WOinActie die analyse niet allang gemaakt? En oplossingen gesuggereerd?’ vraagt de Leidse hoogleraar Remco Breuker zich dan ook af op Twitter. ‘En het Rathenau, en SoFoKleS, en de KNAW, en De Jonge Akademie, en…’, voegt filosofiedocent Carlo Ierna toe.
Waardevol
Dat is de VSNU allemaal zeker niet ontgaan, zegt woordvoerder Wesley Boer. ‘Al in 2016 hebben we gevraagd of we de uitkomsten mochten gebruiken om een beeld te krijgen van hoe onze sector ervoor staat. Dit omdat we al jaren zien dat de werkdruk hoog is en alleen maar toeneemt.’
Deze nieuwe analyse is volgens Boer wel degelijk waardevol. De cijfers laten immers zien hoe de werkdruk zich verhoudt onder jongere versus oudere medewerkers, wetenschappelijk versus ondersteunend personeel en leidinggevenden versus medewerkers.
Schrale troost
Er is ook goed nieuws: van de respondenten uit het wetenschappelijk onderwijs is 85 procent (zeer) tevreden over zijn baan en bijna 80 procent tevreden over zijn collega’s. En 65 procent is tevreden over de organisatie.
Een schrale troost ten slotte is dat de ervaren werkdruk in het primair en voortgezet onderwijs nog hoger is. Daar ervaart respectievelijk 72 en 70 procent een (zeer) hoge werkdruk.
