Het voorjaar viel niet mee voor studenten. Het onderwijs ging online, de kroeg was dicht en er gold een avondklok. Velen voelden zich emotioneel uitgeput en een kwart was zelfs weleens levensmoe.
In een Haags gebouw van de Universiteit Leiden luistert demissionair minister Van Engelshoven naar de onderzoekers die het rapport toelichten. Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) komt iets later binnen en gaat te dicht naast haar zitten – tot zijn politieke assistent hem gebaart een beetje afstand te nemen. Corona, immers.
Het rapport gaat niet specifiek over de coronacrisis; de problemen met het welzijn van studenten speelden al langer en daarom is dit onderzoek er ook gekomen. Maar corona overvleugelt toch het debat, nu er weer nieuwe maatregelen komen.
Tijdig
Volgens de minister laat het onderzoek goed zien hoeveel impact de coronamaatregelen op studenten hadden. 'Wat dat betreft komt het rapport heel tijdig', voegt ze eraan toe. De sprekers op het podium gaan er verder niet op in.
Alleen voorzitter Maurice Limmen van de Vereniging Hogescholen zegt er indirect iets over, in een korte lofzang op de minister. 'Ik heb veel bestuurlijke overleggen meegemaakt, maar als iemand zich het afgelopen anderhalf jaar sterk heeft gemaakt voor het openhouden van onderwijs en het welzijn van studenten, dan is het deze minister.'
Na afloop wil Van Engelshoven zelf niet veel kwijt over haar inspanningen. Het rapport is er gekomen vanwege alle zorgen over de mentale problemen van studenten, en die zorgen leefden al vóór de coronacrisis. Huisvesting, studiefinanciering en studiedruk spelen daarbij een rol, benadrukt ze.
Opletten
Maar inderdaad, met dit rapport kan ze wel aan haar collega’s in het kabinet laten zien dat nieuwe coronamaatregelen voor studenten geen goed idee zijn. 'Je moet natuurlijk altijd opletten, maar voor het kabinet is dit de inzet: het onderwijs moet door kunnen gaan. Dit rapport onderstreept dat nog eens.'
Het kabinet moet weer knopen doorhakken, want vanavond is de zoveelste persconferentie. 'En ja, dan zit ik als een bok op een haverkist', zegt Van Engelshoven. 'We moeten alles op alles zetten om het onderwijs open te houden, want we weten wat de impact op jonge mensen is. We moeten heel scherp opletten.'
Komen er QR-codes in het hoger onderwijs? Moet iedereen weer anderhalve meter afstand houden? Gaan volle collegezalen weer verdwijnen? Van Engelshoven wil er niet op vooruitlopen.
Studentsucces
Liever wijst ze op andere oorzaken van de mentale problemen onder studenten, zoals de manier waarop opleidingen zijn georganiseerd. Voor de lange termijn zijn die immers belangrijk. 'Het zou helpen als studenten iets meer tijd en ruimte krijgen om niet alleen hun studie af te ronden, maar zich ook als jongvolwassene te ontwikkelen.' Daarom spreekt ze liever van studentsucces dan van studiesucces.
Moet er dan iets gebeuren aan de studiefinanciering? Of aan het bindend studieadvies, dat ze al eerder probeerde te verzachten tot de Tweede Kamer haar terugfloot? Ze gaat er niet op in, maar wijst er wel op dat stress, psychische klachten en studiefinanciering niet één op één samenhangen. 'Dus ja, het is goed dat ook dat onderzocht is.'
De coronamaatregelen zijn inmiddels al deels uitgelekt. Ze lijken het hoger onderwijs niet rechtstreeks te treffen, al komt er toch weer een soort lockdown en moet de horeca weer vroeg de deuren sluiten. Ook komt de anderhalve meter weer terug, dus misschien ook in het onderwijs.
