Al jaren volgt Kunst voor Tubantia de zaak Sanderink op de voet. Het verhaal begint in 2019 wanneer de Twentse topondernemer, met een geschat vermogen van 550 miljoen euro, in de rechtszaal tegenover zijn ex Brigitte van Egten staat. Hij beschuldigt haar van de gekste dingen. Een ruzie in de privésfeer, zo oordeelt de onderzoeksjournalist. Maar als ze in de zaak duikt, blijkt er meer schuil te gaan achter de privékwestie. Sanderink heeft sinds enige tijd een nieuwe vriendin: de Brabantse Rian van Rijbroek, die na een optreden in Nieuwsuur te boek staat als ‘cybercharlatan’. Sinds de relatie met Van Rijbroek is Sanderink de weg kwijt, vertelt Kunst.
Van Rijbroek oefent een grote invloed uit op de Twentse multimiljonair en daarmee op diens bedrijvenimperium. Zo volgen er een reeks opvallende ontslagen van mensen in de top van Centric. Het ICT-bedrijf van de Twentse ondernemer is hofleverancier van de overheid en bouwbedrijf Strukton, eveneens in handen van Sanderink, is van groot belang voor de Nederlandse infrastructuur. Daarmee verandert een privéaangelegenheid in een kwestie van nationaal belang. Kunst bijt zich als onderzoeksjournalist vast in de krankzinnige affaire. Ze schrijft er meer dan honderd artikelen over voor Tubantia en deze week verschijnt haar boek: Er is er hier maar één de baas! – De ontspoorde macht van Gerard Sanderink.
Universiteit Twente
De UT speelt in het boek van Kunst een belangrijke bijrol. In 2014 maakt Sanderink bekend dat hij met zijn erfenis de technologische vooruitgang van Twente wil waarborgen, in samenwerking met de UT, Saxion en het bedrijfsleven. Er moet zelfs een Sanderink Technology Centre verrijzen. Ook start de topondernemer met een beurzenfonds, waarbij zeker tien UT- of Saxion studenten een beurs toegekend krijgen van 10.000 euro per jaar, gedurende hun hele studie. Als boerenzoon uit Weerselo is Sanderink verknocht aan de regio. En als UT-alumnus is de topondernemer onlosmakelijk verbonden met de universiteit.
Sanderink studeert in de jaren 70 elektrotechniek, bedrijfskunde en toegepaste wiskunde aan de toenmalige TH Twente, de voorloper van de UT. ‘Met de kennis die hij aan de universiteit opdeed, kon hij een gigantisch bedrijvenimperium opbouwen’, vertelt Kunst. ‘Dat heeft hij heel goed gedaan en daar kon de universiteit tot vier jaar geleden waanzinnig trots op zijn. De uitreiking van de Sanderink-beurzen waren ook altijd geweldige bijeenkomsten. Ik kan me het beeld goed herinneren: Sanderink als klein, schriel mannetje met een iets te groot pak tussen de bewonderende studenten. Daar was hij echt op zijn plaats.’
De beurzen en het Technology Centre zijn ‘fantastische vooruitzichten’ voor de regio en de universiteit. Maar als Van Rijbroek rond 2019 haar grip op Sanderink verstevigt, lijkt ook de liefde voor de UT te bekoelen. Van de studiebeurzen blijft weinig over en de erfenis krijgt een nieuwe bestemming (‘alles wijst erop dat Van Rijbroek een van zijn erfgenamen is’). De studenten schrikken zich rot. ‘De een heeft zich al ingeschreven voor een dure buitenlandse master, de ander heeft net een grotere kamer gehuurd’, schrijft Kunst in haar boek. Ook trekt Sanderink zich vanwege een conflict met zijn ex Van Egten terug uit de UT-spin-off Medimate, waardoor het veelbelovende technologiebedrijf failliet gaat. Allemaal onder invloed van de Brabantse cybercharlatan, aldus de onderzoeksjournalist.
(Foto: Gerard Sanderink met de beurswinnaars van de UT in 2014 - foto door Gijs van Ouwerkerk)
Minderwaardig
Waarom laat Sanderink zich zo meevoeren door Van Rijbroek, is de vraag die zich opdringt. Volgens Kunst valt dat grotendeels te verklaren door de jeugd van de Twentse ondernemer. ‘Sanderink werd op de basisschool veel gepest. Ze dachten zelfs dat hij dom was, omdat hij in het begin alleen Twents kon spreken. Het was een buitenbeetje en hij voelde zich minderwaardig. Daar heeft hij zijn hele leven last van gehouden. Tegelijkertijd was het ook zijn kracht: Sanderink heeft een enorme geldingsdrang en kon daarmee zijn bedrijvenimperium opbouwen.’ Volgens Kunst weet Van Rijbroek feilloos in te spelen op het minderwaardigheidsgevoel van Sanderink. ‘Zij vertelt hem als wulpse Brabantse dat hij geweldig is en voedt hem met complottheorieën. De hele wereld zou tegen hem zijn en daar gaat de topondernemer volledig in mee.’
Tot een paar jaar geleden was Sanderinks geschiedenis een succesverhaal, voor hemzelf én voor Twente. ‘Maar nu lijkt de affaire zijn ondergang te worden. Steeds meer klanten trekken zich terug vanwege alle publiciteit. Ik heb ergens ook medelijden met Sanderink, maar hij had beter moeten en kunnen weten.’ Hoewel haar boek over de Twentse multimiljonair deze week verschijnt, is Kunst voorlopig nog lang niet op de zaak Sanderink uitgekeken. ‘Het blijft spannend. Gistermiddag was ik weer in de rechtszaal, waar het er sterk op leek dat de topmensen van Centric keihard stonden te liegen. Ook zij worden meegesleept in het conflict. Alleen daarom al blijf ik het op de voet volgen.’
