Klimaatactiegroep Extinction Rebellion en zustergroepering Scientist Rebellion stoppen voorlopig met het blokkeren van de A12. Sinds 9 september waren de actievoerders er elke dag te vinden om politieke actie af te dwingen. Hun belangrijkste eis: een einde aan de fossiele subsidies van het kabinet die oplopen tot 46,4 miljard euro. Ze wachten af wat de politiek gaat doen.
De Tweede Kamer wil dat het kabinet scenario's schetst voor het afbouwen van de belastingvoordelen, zo staat te lezen in een motie van PvdD, GroenLinks en D66. De motie is aangenomen met een ruime Kamermeerderheid. SGP, JA21, Groep Van Haga, de PVV, FVD en BBB stemden tegen.
'Een overwinning', zegt Niels Debonne, Scientist Rebellion-actievoerder en docent milieugeografie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). 'Een aantal maanden geleden was het nog taboe om het erover te hebben als wetenschapper. We hebben lang actie gevoerd. Het is goed om te zien dat dit nu door de politiek is opgepakt.'
Met kerst
Maar hij is ook argwanend. 'Het mag geen vertragingstechniek zijn. Als dit een manoeuvre is om de zaak uiteindelijk weer in de koelkast te zetten dan staan we na de kerst weer op de A12.'
Ook actievoerder en VU-econometrist Julia Schaumburg is opgelucht maar wil wel dat de politiek nu doorpakt. 'Zulke subsidies zijn economisch gezien totaal onlogisch. We schenken belasting kwijt om vervuiling te stimuleren waar we dan een halfslachtig klimaatbeleid tegenoverstellen, waar de belastingbetaler dan opnieuw voor moeten opdraaien.'
De motie vraagt het kabinet om scenario’s voor het afbouwen van de verschillende fossiele subsidies binnen termijnen van 2, 5 en 7 jaar tijd. Die opties moeten voor de kerst op tafel liggen.
Breed debat
Er was de afgelopen weken veel debat over de rol van wetenschappers bij klimaatactie.
Mogen zij in toga de A12 blokkeren? Hoort dat bij hun rol? Nee, betoogde landbouwwetenschapper Louise Fresco in haar NRC-column. 'Wie expliciet in zijn wetenschappelijke hoedanigheid naar demonstraties gaat waar verkondigd wordt dat er geen aarde meer zal zijn voor toekomstige generaties, gaat voorbij aan eeuwenlange wetenschappelijke vooruitgang. Apocalyptisch denken is daarmee volledig tegenstrijdig.'
De Tilburgse klimaateconoom Reyer Gerlagh sprak haar later tegen. 'In tegenstelling tot Fresco, die een landbouwopleiding heeft, houd ik me bij mijn wetenschappelijke leest als ik met mijn collega’s zeg dat we zo snel mogelijk moeten stoppen met belastingvoordelen voor grote vervuilers.'
Afgelopen zondag toonde onderwijsminister en natuurkundige Robbert Dijkgraaf begrip voor het standpunt van Gerlagh. 'De kennis die hij heeft dwingt hem om te demonstreren', zei hij in televisieprogramma Buitenhof. Hij noemde het een persoonlijke afweging of je als wetenschapper gaat demonsteren. 'Ik denk dat ik als snaartheoreticus weinig in te brengen heb. Maar ik zou er misschien als burger kunnen staan.'
Hij onderstreepte dat de wetenschap over klimaatverandering in het verleden 'misschien wel iets te voorzichtig is geweest'. Want: 'Je hebt als wetenschapper ook een belangrijke taak om vooruit te kijken en de politiek te wijzen op de risico's die eraan gaan komen'.
Die verantwoordelijkheid moeten wetenschappers inderdaad op zich nemen, meent Debonne van Scientist Rebellion. 'Politicologen, klimaatwetenschappers, economen… we hebben ze allemaal nodig in een breed maatschappelijk debat over klimaat, want het raakt ons allemaal en op elk vlak.'
