De dood is van alle tijden, maar de manier waarop we ermee omgaan evolueert. ‘Kinderen werden vroeger niet meegenomen naar een begrafenis, omdat dat veel te beladen voor hen zou zijn’, zegt van Willigenburg. ‘Het heeft heel lang geduurd voordat het tij keerde en kinderen actief werden betrokken bij de uitvaart van een naast familielid. De uitvaartbranche is best ouderwets, maar tegenwoordig worden kinderen gelukkig veel actiever en bewuster bij rouw en rouwdiensten betrokken.’
Haar recent uitgegeven boek Dood & Doei en de bijbehorende interactieve app heeft tot doel kinderen van de nieuwe generatie goed voor te bereiden op het thema de dood, afscheid nemen en iemand missen. ‘Kinderen hebben vaak geen idee wat ze meemaken als iemand in hun directe omgeving overlijdt. Daar moeten we ze veel beter op voorbereiden, met inzet van de middelen van nu, stelt van Willigenburg.
'Bij kinderen slaat de fantasie vaak op hol en die fantasie is in veel gevallen erger dan de realiteit’
Ze heeft zelf een jong gezin met drie kinderen en begrijpt goed hoe een kinderbrein werkt. ‘Kinderen zijn naar mijn mening beter in staat om open over de dood te praten dan volwassenen. Ze luisteren zonder oordeel en stellen nieuwsgierige vragen. Ze willen precies weten wat dood zijn is en waar iemand naartoe gaat na de dood. Maar het is wel belangrijk om kinderen in hun eigen taal aan te spreken, met interactieve middelen, zoals animaties, filmpjes, apps. Die zijn er niet veel. Kinderen kijken veel filmpjes over allerlei onderwerpen, maar weinig over de dood en hoe je je voelt als iemand die je heel lief vindt, doodgaat’, stelt van Willigenburg.
Interactieve belevingswereld
In het boek Dood & Doei gaat het om het verlies van dierbaren. Er staat bij elk hoofdstuk een QR-code en kunnen gebruikers een filmpje kijken over het thema. In de app komen kinderen in de interactieve belevingswereld van een hondje dat z’n oma heeft verloren. Samen gaan ze op pad, spelen games en ontdekken ze veel over doodgaan, afscheid nemen en iemand missen. In de app kunnen kinderen onder meer een lichaam scannen en ervaren dat er verandering optreedt als iemand dood is. Ze zien longen van een levend persoon, die belletjes bevatten. Bekijken ze daarna de longen van iemand die overleden is, dan ontdekken ze dat de longen kleiner zijn en dat er geen luchtstroom meer is. ‘Het boek en de app verkleinen de afstand tussen volwassenen en kinderen. Ouders komen sneller in gesprek met hun kind over waar ze zich over maken, hoe ze zich voelen en wat ze graag willen weten. Erover praten is belangrijk. Bij kinderen slaat de fantasie vaak op hol en die fantasie is in veel gevallen erger dan de realiteit.’
Surfen
Ze merkt dat ouders soms onzeker zijn over hoe ze hun kinderen kunnen begeleiden bij het overlijden van een dierbare. ‘Ouders hebben vaak de neiging om hun kind af te leiden of zelfs af te kappen. Denk er maar niet meer aan, wordt dan gezegd. Maar het thema doodgaan mag gewoon bespreekbaar zijn. Iedereen krijgt ermee te maken. Als ik kinderen in rouw in mijn praktijk begeleid, leer ik hen om verdriet te zien als een golf. Op een golf kun je meesurfen, maar je kunt er zelf ook weer vanaf stappen. Zo leren ze het gevoel van rouwverwerking beter te voelen en te begrijpen. Als er dan op school plotseling momenten van verdriet komen, zijn ze weerbaar en durven ze te zeggen: juf, mag ik even naar de gang? Het geeft hen een handvat om te kunnen omgaan met de dood.’
Toegevoegde waarde
Hanne van Willigenburg voelt zich een tevreden mens. ‘Toen ik op de UT de opleiding EST volgde, wilde ik in m’n toekomstige werk graag toevoegde waarde brengen aan de wereld. Het verschil maken in de samenleving. Dat ben ik nu aan het doen, met alle kennis die ik op de UT aangereikt heb gekregen.’
Er is volgens haar nog veel werk aan de winkel op het vlak van rouwverwerking bij kinderen. Ze wil daar zeker aan bijdragen. ‘Dit boek en de app zijn een mooie start. Er is absoluut nog een inhaalslag te maken.’
