Van studie naar stay

Voor starters op de arbeidsmarkt zijn naast groene ruimte en een interessante baan twee andere aspecten van belang om zich ergens te vestigen: een goed cultureel aanbod en een aantrekkelijk woonmilieu. Dat blijkt uit het rapport De Koers van Enschede, in 2020 uitgegeven door Atlas Research in opdracht van diezelfde gemeente Enschede.

Uit dit rapport blijkt dat cultuur een belangrijk element is in de concurrentiekracht van een stad. Steden met een breed en divers cultureel aanbod zijn gewilde plaatsen om te wonen. Ze trekken doorgaans de meeste hoogopgeleide en creatieve mensen aan. Als deze mensen ook nog in fraaie huizen en wijken kunnen wonen, voldoet een stad aan de voorwaarden voor het behouden van talent. Volgens Van der Zouw baseert de gemeente zich verder op onderzoeken gedaan door onder meer de Twentse steden en wooncorporaties. ‘Wij vinden het belangrijk dat we jongeren aan onze stad binden. De gemeente heeft de wens uitgesproken om kwalitatief te groeien tot 170.000 inwoners. Hierbij is het belangrijk dat zowel theoretisch als praktisch opgeleid talent in onze stad blijft.’

Behoud van talent

Maar hoe scoort Enschede op het behoud van talent en welk beleid is hiervoor? Volgens het Compendium voor de Leefomgeving (feiten en cijfers over de leefomgeving in Nederland) is in Enschede zowel het aandeel hoogopgeleiden als het percentage hoogbetaalde banen relatief laag in vergelijking met andere universiteitssteden in grensregio's.

Bekijken we het behoud van internationale afgestudeerden in Nederland, dan steekt Enschede er pover bij af volgens het Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationalisering in onderwijs. Van de internationals die vijf jaar na hun afstuderen (van alle universiteiten) nog in Nederland werken, doet nog geen twee procent dat in Enschede. Ter vergelijking: 35 procent woont en werkt rondom Amsterdam.

Om in kaart te brengen hoe het blijven ‘plakken’ in Enschede wordt ervaren door studenten, heeft de gemeente Enschede in 2018 samen met de UT University Innovation Fellows en Novel-T een enquête gehouden onder ruim 450 studenten. Hieruit bleek dat de ondervraagden de regio Twente fijn en toegankelijk vinden, maar dat de stad Enschede volgens velen een dynamische, internationale vibe mist.

Vooral het nachtleven werd laag gewaardeerd door de respondenten, ondanks het groot aantal sociale activiteiten dat de stad kent. Initiatieven zoals Tankstation, een non-profit, artistieke, culturele organisatie, krijgen positieve reacties vanwege de gemeenschapsopbouw en het internationale karakter. Over het algemeen vonden de ondervraagden dat het culturele aanbod te beperkt is en onvoldoende aansluit op de internationale studentengemeenschap​.

Cultuur- en evenementenbeleid

‘Aanleiding voor de gemeente Enschede om actief beleid te voeren op het behouden van studenten en afgestudeerden’, zegt Van der Zouw. ‘Recent hebben we als gemeente een nieuw cultuur- en evenementenbeleid vastgesteld. Hiermee geven we aan het Enschedese evenementenaanbod een impuls. Er is veel aandacht voor het ‘culturele middenveld’, waar we nieuwe en jonge makers onder verstaan.Broedplaatsen voor jong talent kunnen aanspraak maken op subsidies.

Daarnaast werken we aan een vitale binnenstad door bijvoorbeeld het Actieprogramma Binnenstad. Enschede is een studentenstad en de binnenstad is een ontmoetingsplek voor studenten. Ze hebben behoefte aan een veilige binnenstad en een (meer) divers en onderscheidend aanbod aan winkels en horeca. Verder wordt geopperd om meer goede en toegankelijke studieplekken in het centrum te realiseren in de bibliotheek of in andere (publieke) gebouwen. Een bruisend avond- en nachtleven helpt voor de nodige ontspanning.’

In het Actieprogramma staat onder meer het advies dat studenten en jongerenorganisaties samen met de nachtburgemeester een agenda kunnen opstellen om het nachtleven een impuls te geven en dat het uitgeven van meer nachtvergunningen te overwegen is. Van der Zouw: ‘Daarbij heeft de gemeenteraad er in september voor gekozen een zogenaamde Nachtraad in te stellen die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseert over vraagstukken die betrekking hebben tot de Nachtcultuur’.

Meertalige communicatie  

Om Enschede als internationale stad verder te brengen, staat in het Actieprogramma dat meertalige communicatie een aandachtspunt is voor uitingen in de openbare ruimte, maar ook voor ondernemers en instellingen in de binnenstad. Ook dienen faciliteiten aantrekkelijk en toegankelijk te zijn voor internationale bezoekers. Denk bijvoorbeeld aan betaalvoorzieningen voor (internationale) creditcards, stadsplattegronden en bewegwijzering.

‘Verder zijn we volop bezig met het realiseren van honderden nieuwe woningen voor jongeren en pas afgestudeerden in een hoogstedelijke omgeving, in het gebied rondom het station binnen projecten zoals het Centrumkwadraat en de Spoorzone Hengelo-Enschede’, aldus Van der Zouw. ‘Dit hele gebied wordt veranderd in een modern stedelijk woon- en werkgebied. Met woontorens, expliciet bestemd voor young professionals.’

Voor de bouw ervan, moesten echter wel twee (nacht-)culturele locaties plaatsmaken. Discotheek ’t Bölke hield er sowieso mee op na de coronacrisis, maar de underground Spacebar, onderdeel van Warp Technopolis, moet nu ook wijken voor zo’n woontoren. Een hiaat met het willen bereiken van een sterk nachtcultuur. Volgens Van der Zouw hebben de meeste organisaties uit de gesloopte panden met ondersteuning van de gemeente een nieuwe locatie gevonden.

Saillant is dat het prestigieuze bouwplan Kop Boulevard (tussen het MST-ziekenhuis en het centrum) in 2022 is stil komen te liggen. Dit plan, met een budget van 150 miljoen euro, moest de Amsterdamse Zuidas overtreffen. Het kwam echter niet van de grond door gestegen bouwkosten en vastgelopen onderhandelingen met de projectontwikkelaar. Het enige wat nu is opgeleverd is een skatebaan, al maakt de gemeente wederom plannen om deze locatie verder te ontwikkelen.  

Met een nieuw cultuur- en evenementenbeleid, gerichte woningbouw voor jongeren en een actieprogramma binnenstad zet de gemeente Enschede in op talent- en jongerenbehoud voor de stad. ‘Ook is er oog voor een goede economie en divers aanbod op het gebied van werk, wonen en recreatie’, zegt Van der Zouw. ‘Het zijn speerpunten van de gemeente waarvoor de input van studenten en pas afgestudeerden altijd van belang is.’