Elke dag rijdt Tabak in een klein uur vanuit Salland naar Enschede. Dat is geen onbekend terrein; haar opleiding tot biomedisch ingenieur volgde ze ook aan de UT en ze werkte in het verleden al voor het Roessingh. Naar eigen zeggen is ze wat dat betreft ‘Twents opgevoed’. Ook werkt ze nauw samen met andere vakgroepen en ziekenhuizen in de regio. ‘Twente is een fijne plek om te werken.’
RE-SAMPLE
Tabak houdt zich bezig met de vraag hoe je slimme technologie kunt ontwikkelen om de zorg te verbeteren, met name voor mensen met een chronische aandoening. Een van de Europese onderzoekstrajecten die ze vanuit dat principe coördineert, is RE-SAMPLE.
Op dit moment is de zorg nog steeds behoorlijk reactief, volgens Tabak. ‘Mensen blijven vaak te lang met klachten lopen en trekken dan te laat aan de bel. Dat kan allerlei problemen opleveren die misschien voorkomen hadden kunnen worden. Dat geldt ook bij mensen met zogenoemde multimorbiditeit, dus als ze meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd hebben. Stel dat je COPD hebt, een longziekte, maar ook lijdt aan chronisch hartfalen of een angststoornis. Als je dan last krijgt van kortademigheid, kan de oorzaak in een van die drie zitten. Maar omdat onze zorg is ingedeeld in eilanden, de zogenoemde silo’s, blijft een goede diagnose te lang uit.’
Drie vliegen in één klap
Door mensen thuis zelf dingen te laten meten met sensoren en door ze vragenlijsten in te laten vullen, zien professionals zo’n longaanval al veel eerder aankomen en kunnen ze een passende behandeling voorschrijven. Om al die data goed te interpreteren gebruiken de onderzoekers AI-modellen. Tabak: ‘Met deze proactieve methode slaan we drie vliegen in een klap. We zorgen dat diegene zich algemeen beter voelt, voorkomen dat hij of zij onvoorbereid naar het ziekenhuis moet en verlichten zo de druk op de zorg.’
Het resultaat is een eHealth-programma dat inmiddels in drie ziekenhuizen getest wordt. Haar persoonlijke drive? Ze wil problemen oplossen. ‘Dat is een beetje ingenieurs eigen, denk ik.’ Maar ze wil ook graag dat de zorg breed beschikbaar blijft. ‘Dat we straks niet moeten kiezen wie er wel of geen hulp krijgt.’
Leerstoel Personalised eHealth Technology
Een ander doel is om mensen met een chronische aandoening meer bij hun eigen gezondheidszorg te betrekken. ‘De naam zegt het al, we willen gepersonaliseerde eHealth-technologie maken, onderzoeken en evalueren. Dat doen we op basis van drie pijlers. Ten eerste moet je snappen wat je moet meten om meer inzicht te krijgen in het verloop van een chronische aandoening of om een verslechtering te voorspellen. De tweede is de beslissing: hoe je de verzamelde data, inzichten en kennis combineert tot een passend advies, over bijvoorbeeld medicatie of leefstijl. Ten derde de passende coaching om dit doel te behalen, zoals een virtuele coach die je begeleidt in een gezonde leefstijl. Dat moet begrijpelijk en werkbaar zijn, zodat mensen vanuit zichzelf hun gedrag aanpassen. ‘Gamificatie werkt bijvoorbeeld goed om kinderen spelenderwijs de goede kant op te krijgen. Maar op ouderen kan het wat onserieus overkomen. Een kwestie van goed evalueren, om het proces verder te kunnen aanscherpen.’
Zorgpad
Om eHealth deel te maken van de dagelijkse zorgpraktijk, neemt Tabak het hele zorgpad onder de loep, het traject dat iemand bewandelt als diegene zorg nodig heeft. ‘Als je verder niets verandert aan hoe de zorg is ingericht en er dan nog een app bovenop legt, wordt het voor iedereen alleen maar extra werk. Je moet het deel zien te maken van een nieuwe routine en mensen ermee leren omgaan, zowel de patiënt als de zorgverlener.’ Dat betekent dus ook cursussen, tutorials en handleidingen ontwikkelen.
Taakherschikking
De mogelijkheden van eHealth zorgen ook voor een herverdeling van taken. Tabak: ‘In het ziekenhuis ligt bijvoorbeeld nu nog veel op het bord van de medisch en verpleegkundig specialisten. Met slimme technologie kunnen we dit anders inrichten, door ook patiënten zelf erbij te betrekken. Bijvoorbeeld voor kinderen met astma hebben we in MST een zorgpad ontwikkeld waarin de technisch geneeskundige een belangrijke rol speelt. De astmacontrole wordt op afstand gemonitord en het kind leert door zelfsturing om te gaan met de astma. De technisch geneeskundige analyseert de data om te kijken hoe het met het kind gaat, zodat kinderen alleen naar het ziekenhuis hoeven als het nodig is. Dat bespaart de medische specialist veel tijd, zodat die de handen vrij heeft voor complexere zaken. In een traject dat al loopt hebben we een reductie van 80% in zorgverbruik gehaald.’
‘eHealth geeft de patiënt meer inzicht,
maar je wilt niet altijd met je ziekte bezig zijn’
Een klein dilemma waar Tabak mee zit is dat een eHealth-oplossing relatief veel aandacht vraagt in het leven van de patiënt. ‘Je krijgt als patiënt veel meer inzicht in en regie over je eigen gezondheid, maar je wil niet altijd met je ziekte bezig zijn.’ Ze hoopt dat vraagstuk op te lossen door de ontwikkeling van prototypes steeds samen te doen met de patiënten en zorgverleners en het zo stap voor stap te verbeteren.
Driehoeksverhouding
Het idee is dat er een driehoeksverhouding ontstaat tussen patiënt, zorgverlener en technologie. ‘Je werkt als patiënt samen met je medische professional aan een plan, en met een virtuele coach in huis kun je dat zelfstandig uitvoeren.’
Tabak begeleidt studenten en promovendi uit allerlei hoeken, van biomedische technologie, gezondheidswetenschappen en technische geneeskunde tot creatieve technologie. Ze werkt in haar projecten altijd nauw samen met verschillende disciplines op de UT en daarbuiten: ‘eHealth-technologie ontwikkel je samen. RE-SAMPLE is een Europees voorbeeld, maar we werken ook veel samen in deze regio. Het kinderastmaproject doen we met MST. Verder werken we in verschillende projecten met ZGT en het Deventer ziekenhuis.’
Gespecialiseerdere digitale zorg
Wordt het er allemaal niet onpersoonlijker op, als alles via een app gebeurt? Volgens Tabak ligt dat aan je definitie. ‘Je komt misschien wat minder vaak bij de dokter, maar je wordt wel persoonlijker geholpen. Tegelijk kunnen we met eHealth-technologie op voorhand al veel informatie over een patiënt verzamelen. Dat scheelt weer tijd als diegene dan wél op het spreekuur komt, zodat de arts al beter voorbereid is en dieper op de materie in kan gaan.’
Voor de toekomst hoopt Tabak dat de zorg beter en slimmer wordt. ‘Zodat we straks zoveel mogelijk kunnen voorkomen. En dat diegenen die het wél nodig hebben zo specifiek mogelijk hulp krijgen.’
