Het is de eerste echte lentedag in Brussel. Een aangename voorjaarszon schijnt over de Wetstraat, of Rue de la Loi voor de Franstalige bewoners van de Belgische hoofdstad. Een Italiaanse camerajournalist spreekt voor het immense logo van de Commission européenne een fragment in. Iets verderop staan tientallen Iraniërs te protesteren met spandoeken, borden en vlaggen. Dit alles speelt zich af met het Berlaymont-gebouw – waar de Europese Commissie huist – als achtergrond.
Op de twaalfde verdieping bevindt zich het kabinet van Frans Timmermans. Tony Agotha – die tussen 1990 en 1995 bestuurskunde op de UT studeerde – maakt als Senior Diplomatic Expert onderdeel uit van zijn team. In de lift toetst hij niet twaalf, maar dertien in. ‘Ik laat je eerst even de bovenste verdieping zien. Daar zit Ursula von der Leyen (voorzitter van de Europese Commissie, red.) met haar kabinet. En wat niet iedereen weet: ze woont daar doordeweeks ook, maar dat gedeelte kan ik uiteraard niet laten zien.’
Honkbal is mijn grote passie. Ik ben geboren in Massachussets, dus de Boston Red Sox is mijn club.
Tex Town Tigers
Een verdieping lager houdt Agotha kantoor, een paar ruimtes naast de werkplekken van Timmermans en Diederik Samsom. Hij werkt sinds 2016 in Brussel, vanaf 2019 in zijn huidige functie. Op zijn kantoor liggen twee honkballen. ‘Dat zijn mijn stressballen. Honkbal is mijn grote passie. Ik ben geboren in Massachussets, dus de Boston Red Sox is mijn club. Als klein jochie had ik altijd een petje van die club op. Toch ontstond mijn liefde voor honkbal in Enschede, bij de Tex Town Tigers. Bertil Haage, ooit de beste werper van Europa, was op de lagere school mijn onderwijzer.’
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Agotha’s familiegeschiedenis ligt in Hongarije en Nederland, maar hij werd geboren in de Verenigde Staten en kwam op zijn negende in Enschede terecht. Na zijn middelbare school ging hij voor een carrière als jachtvlieger. Hij doorliep meerdere selecties, maar in de laatste ronde bleek misselijkheid tijdens het vliegen een spelbreker. ‘Ik was op die leeftijd erg zoekende en vooral bezig met honkbal. Door de bewogen achtergrond van mijn ouders had ik altijd al interesse voor internationale politiek, vrede en veiligheid, dus mijn moeder adviseerde me om dan maar voor bestuurskunde te kiezen.’
Spartaanse isolatiehokken
De diplomaat – die met zijn vrouw, kinderen en honden iets buiten Brussel woont – kijkt met veel plezier terug op zijn UT-jaren. ‘In mijn herinnering was het altijd zonnig op de campus. Alles mocht en kon en het was ongekend wat naast de studie allemaal mogelijk was. Die muziekstudio’s, met gestemde piano’s in de Vrijhof. Wat een luxe! Samen met vrienden van de UT en het conservatorium trad ik veel op met bandjes. Ik woonde bewust niet op de campus, maar dichtbij de stad. Op een kamer aan de Mina Krusemanstraat, maar voor muziek en studie was ik veel op de campus. De Spartaanse isolatiehokken in de bibliotheek waren mijn redding. Anders was er te veel afleiding.’
Covid leidde tot een versnelling in de transitie, de oorlog is daar met een geopolitiek argument als een soort Red Bull bovenop gekomen.
Agotha liep in zijn UT-tijd twee keer mee met de Batavierenrace. ‘En met een band traden we twee keer op tijdens het Batavierenfeest. Dat vergeet ik nooit meer, vooral de goede sfeer die er heerste. Er was nooit gedoe, iedereen was vrolijk en er was een enorm saamhorigheidsgevoel tussen mensen die van heinde en ver kwamen. Als de wereld er toch als een Batavierenrace uit zou zijn…’ De student Agotha had toen niet kunnen bedenken dat hij pakweg dertig jaar later in het hart van de Europese politiek zou werken. ‘Zoiets kun je ook niet plannen. In mijn tweede jaar vertelde een student me over het ‘klasje’ bij Buitenlandse Zaken. Toen wist ik dat ik diplomaat wilde worden. BuZa heeft me heel veel kansen gegeven, interessant werk en interessante mensen.’
(Tekst gaat verder onder de foto.)
Tony Blair
In zijn rol als Senior Diplomatic Expert in een kabinet met zo’n dertig mensen ondersteunt Agotha Timmermans op alle mogelijke manieren. ‘Nee, niet op visie, die heeft hij zelf in overvloed, maar het kabinet leidt de conceptie en uitrol van de European Green Deal. Daarnaast geven we advies op alle andere dossiers van de Commissie en zorgen we dat zijn prioriteiten hun weg vinden in de interne onderhandelingen. We volgen alles en dat gaat week in week uit door.’ Daarnaast is het kabinet doorlopend bezig met de buitenwereld, met wat Europeanen vinden. ‘We ontvangen veel correspondentie van burgers die een antwoord behoeven, bereiden briefings voor en gaan op missie naar het buitenland, waar Timmermans als Europese klimaatgezant de EU vertegenwoordigt.’
Agotha wijst naar enkele voorbeelden op het whiteboard met geheugensteuntjes achter hem. ‘Elke dag is anders. Vanmorgen kwam de nieuwe Turkse ambassadeur bij Timmermans op bezoek, dat kan niet zonder voorbereiding. Daarna had ik een vergadering over de rule of law in Hongarije en voerde ik gesprekken met mensen van Tony Blairs instituut over een eventueel bezoek. Ook werken we aan onze Caribische missie van half juni, dat moet allemaal in gang gezet worden.’
Als je even niet op Twitter let, doen we het als Europese Unie de laatste jaren erg goed in vergelijking met andere grote mogendheden.
De alumnus omschrijft zijn ambt als een absoluut voorrecht. ‘Wat we doen is zingevend en heeft impact. Kijk naar wat we doen tegen mondiale ontbossing, tegen plastic vervuiling, de energietransitie, voor schonere lucht, verser water en groenere steden. Het gaat heel hard. Covid leidde tot een versnelling in de transitie, de oorlog is daar met een geopolitiek argument als een soort Red Bull bovenop gekomen. Men heeft soms niet door hoe groot deze veranderingen zijn, maar ‘business as usual’ is geen optie. De kosten van niets doen zijn uiteindelijk niet te betalen.’
Of Agotha een functie als de zijne aanraadt aan huidige UT-studenten? ‘Als je de wereld wil verbeteren, te beginnen in Europa, is de Commissie een geweldige werkplek. Pas afgestudeerden kunnen zich opgeven voor een zogenaamde Blue Book-stage. De selectie is zeer streng. Alleen de besten komen erdoor, maar sommigen halen het tot kabinetten en dat is een unieke kans. Denk nooit dat het te moeilijk is.’
Met 27 lidstaten – die allemaal net iets anders naar dossiers kijken – beslissingen nemen, waar de Commissie, het Parlement én de lidstaten zelf achterstaan. Dat maakt het werk volgens Agotha af en toe lastig. Geduld is een vereiste. ‘Maar geduld klinkt te passief. Vasthoudendheid, of een actief geduldige houding, is een betere term. Als je even niet op Twitter let, doen we het als Europese Unie de laatste jaren erg goed in vergelijking met andere grote mogendheden, en we zijn niet eens een land.’
Fridays for Future
Ondanks zijn Europese blik volgt Agotha de Nederlandse politiek intensief. ‘Dat is het land dat ik het beste ken en waar ik van houd. Een sterke unie hangt af van sterke leden en dus ook van een sterk Nederland.’ Over de hete hangijzers voor de UT – neem het debat over internationalisering of de botsing tussen activisten en de fossiele industrie – wil Agotha zich niet politiek uitspreken. ‘Maar in het algemeen vind ik dat studeren in een internationale omgeving ontzettend waardevol is. Daar maken we betere burgers en slimmere academici van. Als diplomaat vind ik ook dat je altijd met elkaar in gesprek moet blijven, vooral met degenen waarmee je het oneens bent. De klimaatuitdaging is existentieel en om die aan te gaan hebben we iedereen nodig, ook fossiele bedrijven. Het boek fossiele brandstoffen gaat uiteindelijk dicht en dat weten bedrijven uit die branche ook. En ja, soms zijn de standpunten van demonstranten radicaler dan wat de politiek kan doen, maar zoals Timmermans het vaak zegt: zonder Fridays for Future-demonstraties was er geen Green Deal geweest.’
Agotha blijft tot de Europese verkiezingen van juni 2024 vol overgave Timmermans ondersteunen in zijn werk. Wat de toekomst voor hem brengt, weet hij nog niet. Wat hij wel weet is dat hij Timmermans vrijdag vergezelt op de dies natalis van de UT. ‘Voor mij zijn het toch twee werelden die bij elkaar komen. Drie eigenlijk, want mijn schoonvader die in Enschede woont, hoop ik ook te zien. Ik waardeerde het zelf als student altijd als mensen de moeite namen om naar Twente te komen om hun verhaal te vertellen. En ik weet zeker dat Timmermans een goed verhaal gaat houden. Met het oog op de toekomst, want als er iets is dat we nodig hebben, dan is het innovatie. En daar wordt de UT terecht om geroemd. Het is mijn droom dat de vier technische universiteiten nog nauwer en scherper gaan samenwerken. Dan maken we wereldwijd als Nederland toch een enorme vuist?'
Met die vraag besluit Agotha zijn verhaal. De dies staat immers voor de deur en die moet voorbereid worden. Met zijn pasje opent hij de uitgang van het streng beveiligde gebouw. Buiten schijnt nog steeds de zon. ‘Tot volgende week op de campus. Ik kijk er naar uit!’
